Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

21-rasm.
 Bosh miya qorinchalari.
1. O‘ng yon qorincha 
2. Chap yon qorinchaning Monro teshigi 
3. Uchinchi qorincha 
4. Yon qorinchaning oldingi shoxi 
5. Chap yon qorinchaning tanasi 
6. Chap yon qorinchaning orqa shoxi 
7. Chap yon qorinchaning pastki orqa shoxi 
8. Silviy suv yo‘li 
9. To‘rtinchi qorincha 
10. Lyushka teshigi
11. Majandi teshigi 
IV qorinchaning oldingi yuqorigi burchagi toraya borib, silviy suv yo‘liga 
o‘tadi. Uning pastki burchagidagi Majandi teshigi orqa miyaning markaziy 
kanaliga, yon burchaklardagi juft Lyushka teshigi esa subaraxnoidal bo‘shliqqa 
qo‘shib turadi.
Yon, III, IV qorinchalarining xoriodal chigallari (plexus chorideus) orqa 
miya suyuqligini ishlab chiqarishda ishtirok etadi. Likvor Majandi va Lyushka 
teshiklari orqali subaraxnoidal bo‘shliqqa, miyacha-miya sisternasiga va orqa 
miyaning subaraxnoidal bo‘shlig‘iga o‘tadi.
Bosh va orqa miyaning qattiq pardasi bolalarda huddi kattalarnikiga 
o‘xshash bo‘ladi va kalla suyagiga mazkur parda mustahkam birikkan bo‘ladi. 
Bola ikki yoshdan oshganda qattiq parda kalla suyagidan osongina ajraladi. Qattiq 
parda sinuslari bolalarda yaxshi rivojlangan bo‘lib kattalarnikidan kam farq qiladi. 
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda sagital sinusni yuzasida vena tomiri bo‘ladi, 
keyinchalik ular lateral lakunaga aylanadi. 
Bosh miya sinuslari chaqaloqlar va I yoshdan oshgan bolalarda hajmi 
bo‘yicha assimetrik holda bo‘lishi mumkin.
Ikki, uch yoshgacha bo‘lgan bolalarda bosh miyaning to‘r pardasi 2 
qavatdan iborat, 5 yoshgacha subdural bo‘shliqda hujayra orolchalari joylashgan 
bo‘ladi, ular miyani zaharli moddalardan himoya qilish vazifasini bajaradi. To‘r 

---

 37
parda yaxshi rivojlanmagan bo‘lib, faqat 7-10 yoshlarda o‘z rivojini topadi.
Orqa miyaning to‘r pardasi I yoshgacha granulyasion tanacha shaklida va orqa 
miya nervlarining chiqish yerida joylashadi va endoteliy hujayralaridan tuzilgan 
biriktiruvchi to‘qimani tashkil qiladi. Uning tarkibida yog‘ to‘qimasi bo‘lmaydi. 
Subaraxnoidal bo‘shliq, ayniqsa miyacha-miya sisternasi yaxshi rivojlangan. 
Yumshoq parda xuddi kattalarnikidek tuzilishga ega. 
Orqa miya suyuqligi miya moddasiga qon tomirlarining adventitsiyasidan o‘tadi va 
miya to‘qimasini oziqlantirishda, modda almashinuvida va nerv to‘qimasini 
himoya qilishda ishtirok etadi. Ayniqsa miya shikastlanganda, chayqalganda, 
urilganda mexanik qarshilikni barpo qiladi. 
Ishlanib bo‘lgan likvor vena tizimining paxion granulyasiyasi orqali, epidural 
bo‘shliqqa va perinevral bo‘shliqda so‘rilib ketadi. 
Nerv tizimining organik kasalliklarida diagnoz qo‘yish va davolash maqsadida 
lyumbal yoki oksipital (ensa) punksiyasi qilinadi. 
Odatda orqa miya suyuqligi rangsiz va tiniq bo‘ladi, kattalarda uning miqdori 100-
150 ml ni tashkil qiladi. Uning bosimi yotgan holda bel sohasidan olinganda 100-
150 mm, o‘tirgan holda esa 200-250 mm suv ustuniga teng. Orqa miya 
suyuqligining bosimi normal holda bo‘lsa 1 minutda 60 tomchi suyuqlik chiqadi. 
Oqsilni miqdori 0,2-0,3%, shakliy elementlar – limfotsitlar I ml
da I dan 5 gacha 
bo‘ladi.
Emizikli bolada orqa miya suyuqligi 30 ml, maktab yoshigacha bo‘lgan 
bolalarda – 40-60ml, 8 yoshda – 100-140 ml
ni tashkil qiladi.