‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

D -
katta asos 
diametri; 
d -
kichik asos diametri.
1-misol.
Konussimon detaining 
uzunligi 
/=70 
mm, 
asoslari 
D =30 mm 
va 
d
= 20 
mm 
(3.82-shakl, 
b).
Uning konusligi 
К
aniqlansin.
Yechish.
Yuqorida ko‘rsatilgan
formuladan foydalanib 
К
konuslikni
„
30-20 
10 
1 
p.
topamiz: 
К
= --------- — = - . De-
K 
70 
70 
7
mak, berilgan detaining konusligi
1:7 gateng.
2- 
misol. 
Konussimon detaining 
konusligi ma’lum, u 
K =
1:7 ga teng. 
Konus asoslaridan birining diametri 
d
=20 mm va konus uzunligi /=70 mm. 
Konus ikkinchi asosining diametri 
D
aniqlansin.

---

'///Ш
&
\
<1:5
<1:5
'/////////A
3.83-shakl.
Yechish. D =d+K h
formuladan foydalanib, 
D
ni topamiz. Demak, 
ekan (3.82- shakl, 
d).
0 ‘zDSt 2.307:2003 ga ko‘ra konuslikni ko‘rsatuvchi son oldiga « 0 »
belgisi qo‘yiladi, belgining o‘tkir burchagi konusning uchi tomonga 
yo‘nalgan bo‘lishi kerak. Odatda, chizmada konus katta asosining dia­
metri orqali beriladi, chunki konussimon detallami tayyorlashda bu dia- 
metmi o ‘lchash aniqroq va osonroq boiadi.
3.83- shaklda konuslikni belgilashga misollar keltirilgan.
0 ‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. Parallel to‘g‘ri chiziqlar deb qanday to‘g‘ri chiziqlarga aytiladi?
2. Peфendikular chiziqlarga misollar keltiring.
3. Burchak bissektrisasi deb nimaga aytiladi va и qanday topiladi?
4. Transportir yordamida burchaklar qanday aniqlanadi?
5. Sirkulning o‘zgarmas 
R
radiusi yordamida aylana nechta teng 
boiakkga boiinishi mumkin? Sanab bering.
6. Uchburchak va ko‘pburchaklami yasash usullarini chizib ko‘rsating.
7. Tutashma deb nimaga aytiladi va uning qanday turlari mavjud?
8. Sirkul egri chiziqlaridan qaysilarini bilasiz?
9. Ovalning qanday turlari mavjud? 0 ‘ramaning-chi?
10. Lekalo egri chiziqlariga qanday chiziqlar kiradi?
11. Konus kesimlariga qaysi egri chiziqlar kiradi va ular qanday hosil 
b o ia d i hamda qayerda uchraydi?
12. Siklik egri chiziqlaming qanday turlarini bilasiz va ular qanday 
hosil boiadi?
13. Naqshlaming geometrik asoslariga nimalar kiradi?
14. Qiyalik deb nimaga aytiladi va undan qayerlarda foydalaniladi?
15. Konuslik deb nimaga aytiladi?

---