Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

… еңкейген ғаррыдан, есин билмеген балаға
шекем жылады (А.Садықов).
«Алысына хат жоллап, жақынына ат жоллап» фразеологизми де өзгерислер 
менен қолланылады:
Алысқа ат, жақынға хат жоллатып …
(Т.Қабулов).
Алыстан ат жоллап, я хат жоллап
шақырғанда, келер-келмесиң гүмана. 
Сени тәғдир айдап келген шығар (О.Айжанов).
Көркем шығармаларда автор тәрепинен фразеологизмлердиң қурамы менен 
қурылысы айырым жағдайларда семантикалық жақтан азлы-көпли өзгерислерге 
ушыраған ҳалда көплеп қолланылады.
Бул ҳаққында Х.Қожахметова: «Көркем шығармада белгили дәрежеде жазыўшы 
интеллектине қарай гейбир еркинлик, формаль түрде улыўма нормадан (аўысыў) 
шығыў, грамматикалық системаның (заңлықтың бузылыўы), аномалиялық (әдеттен 
тыс), метабазислик қубылыслар болып отырады» – деп жазады. 
3. Фразеологизмлердиң компонентлериниң арасына басқа сөзлер қосып 
қолланылыўы
Көркем сөз шебери гейде орынлы жеринде фразеологизмлердиң 
компонентлериниң арасына басқа сөзлер қосып, оның стилистикалық хызметин 
күшейтеди, экспрессивлик бояўын және де көркемлейди.
… тыңлап турған Тәженниң 
жүреги үсти-үстине дүрсилдеп
, демине 
түйилип атырғандай жутынды. Басқалар да 
қабақларын тастай түйисип
алған. 
Ояғынан да, буяғынан да ҳүўлеп вагонның үстиндеги Бердикәримниң 
урқанатын
бурынғыдан да бетер ушырып
баратыр.

---

МуғаллиМ ҳәМ үзликсиз билиМлендириў
7
Басқа хатшылардың судьяның мынаў пәтинен
төбе шашлары кирпиниң 
тикениндей тикирейисип
еди (Ш.Сейтов).
Жазыўшы жүреги дүрсилдеў деген фразеологизмниң арасына – үсти-үстине 
– деген сөзди ис-ҳәрекеттиң қалай болғанын анықлаў ушын қосып жумсаған. Ал, 
кейинги мысалдағы қабағын түйиў фразеологизминиң арасына тастай – сөзин 
қосыў арқалы ис-ҳәрекеттиң сынын, қалай исленгенин анықлап көрсеткен. Соңғы 
мысалдағы урқанатын ушырыў фразеологизминиң арасына – бурынғыдан да бетер 
– күшейткиш мәнили сөзлерди қосыў арқалы жазыўшы фразеологизмниң бурынғы 
мәнисине және қосымша мәни қосқан. Кейинги мысалда төбе шашы тикирейиў 
фразеологизминиң арасына кирпиниң тикениндей деген теңеў қосып бул пикирди 
оғада тереңлестирип, көркемлеп берген.
Перихан ер жетип көкирегине мухаббат оты ушқынлай баслаған еди.