Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

1-жадвал 
Ўзбекистон Республикаси қишлоқ ҳудудларида оилавий тадбиркорлик 
корхоналарида иш билан банд аёллар сонининг ўзгариши
1
 (минг киши) 
Ҳудудлар номи 
 
2016 й. 
 
2017 й. 
2018 й. 
2019 й. 
2019 йилда 
2016 йилга 
нисбатан 
марта 
Ўзбекистон 
Республикаси бўйича 
жами, шу жумладан: 
1, 792 88 
 
2, 726 69 
 
3, 083 60 
 
7, 104 84 
 
531,196 
Қорақалпоғистон 
Республикаси 
230,4 
287,6 
309,5 
639,8 
409,4 
Андижон вилояти 
158,4 
148,6 
186,1 
263,2 
104,8 
Бухоро вилояти 
135,5 
202,3 
244,9 
546,4 
410,9 
Жиззах вилояти 
79,5 
105,4 
130,3 
245,4 
165,9 
Қашқадарё вилояти 
178,5 
148,8 
398,0 
855,3 
676,8 
Навоий вилояти 
110,5 
171,1 
239,6 
947,3 
836,8 
Наманган вилояти 
34,8 
67,3 
86,5 
183,7 
148,9 
Самарқанд вилояти 
218,9 
334,8 
546,6 
864,0 
645,1 
Сурхондарё вилояти 
126,6 
138,5 
374,3 
771,4 
644,8 
Сирдарё вилояти 
10,5 
17,5 
24,6 
59,0 
48,5 
Тошкент вилояти 
273,4 
540,6 
634,2 
986,1 
712,7 
Фарғона вилояти 
234,3 
456,5 
675,0 
853,3 
619,0 
Хоразм вилояти 
158,0 
232,3 
374,0 
804,3 
646,3 
1
Муаллифлар томонидан Ўзбекистон Республикаси Давлат статитикаси маълумотлари асосида тузилган.

---

369 
Қишлоқ аёллари орасида кичик бизнес ва оилавий тадбиркорликни 
ташкил этиш соҳасидаги муаммоларини ўрганиш учун танланган Қашқадарё 
вилоятининг Китоб, Шаҳрисабз, Самарқанд вилоятининг Пастдарғом, Ургут, 
Қорақалпоғистон 
Республикасининг 
Беруний, 
Элликқалъа, 
Жиззах 
вилоятининг Пахтакор ва Зарбдор туманларида ижтимоий механизмлар ва 
унинг асосий кўрсаткичларини социологик баҳолаш асосида аниқ социологик 
тадқиқотлар (таҳлиллар) ўтказилди.Танлаб олинган респондентларнинг 
барчаси аёллар бўлиб, унда иштирок этганларнинг 37,8 % 18-25 ёшгача 
бўлганлар, 32,4 % 26-30 ёшгача бўлганлар, 20,3 % 31-55 ёшдагилар, 9,5 % 56 
ёш ва ундан катталарни ташкил этган.
Сўровномада иштирок этган аёллар кичик бизнес ва оилавий 
тадбиркорлик бўйича қуйидаги асосий меҳнат шароитлари яратилишини 
хоҳлайдилар: тадбиркорлик фаолиятлари натижаларига кўра даромадларга эга 
бўлинганида 25,0 %, иш ўринларини сифатли товарлар, хом-ашёлар, 
уруғчиликлар, экин турлари, чорва моллари ва бошқа моддий ресурслар билан 
таъминлаш 
ташкилий-иқтисодий 
қўллаб-қувватланганда 
15,2 
%, 
тадбиркорлик объектлари учун ер, сув, энергетика ва бошқа ресурслар билан 
таъминлашда ноқонуний чекловлар бўлмаганда10,3 %, иш ўринлари товарлар, 
агрокимёвий ва ветеринария хизматлари билан тўлиқ таъминланганда 8,0 %, 
солиқ ва бошқа ҳуқуқий органлар томонидан ноқонуний текширувлар мавжуд 
бўлмаганда13,4 % ва бошқа шарт-шароитлар 13,1 %. Демак, таҳлилларга 
асосланиб эътироф этиш керакки, оилавий тадбиркорликни ривожлантириш 
учун яқин истиқболда иқтисодий, ижтимоий, ташкилий чора-тадбирларни 
амалга ошириш мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз. 
Олиб борилган тадқиқотларга асосланиб эътироф этиш керакки, оилавий 
тадбиркорлик корхоналарида иш билан бандликнинг эгилувчан шакллари - 
қисман иш билан бандлик, иш жойини тақсимлаш, мослашувчан иш графиги, 
эгилувчан ва виртуал иш жойи иқтисодий фаол аҳолини муносиб иш билан 
таъминлашнинг самарали йўли бўлиб, у иш берувчиларга иқтисодий вазият, 
бозор конъюнктурасидан келиб чиққан ҳолда, ишлаб чиқаришнинг 
йўналишини, ходимларнинг сони ва таркибини қисқа муддатда ўзгартиришга 
ёрдам беради.
 
Тадбиркорликни ривожлантириш учун яқин истиқболда қуйидаги асосий 
иқтисодий, ижтимоий, ташкилий чора-тадбирларни амалга ошириш мақсадга 
мувофиқ деб ҳисоблаймиз: 
- янги иқтисодий ҳудудларда оилавий тадбиркорлик объектларида 
тижорат банкларининг имтиёзли кредитлари ҳисобидан учун янги иш 
жойларини яратиш;
- оилавий тадбиркорлик корхоналари маблағлари ҳисобидан қишлоқ 
хўжалигини деҳқончилик ва чорвачилик соҳалари бўйича учун янги иш 
жойларини ташкил этиш; 

---

370 
- 
қишлоқларда оилавий тадбиркорлик кўникмаларини шакллантириш 
мақсадида тадбиркорликка ўқитиш ишларини кенг ташкил этиш; 
- молиявий маблағларнинг беҳудага сарфланишини олдини олиш 
мақсадида қобилиятли тадбиркорларни кўрикдан ўтказиш; 
- оилавий тадбиркорликни иқтисодий шерикчилик шаклини қўллаш 
орқали бир нечта оиланинг ишлаб чиқариш ресурсларини бирлаштириш 
имкониятларидан фойдаланиш.