«воспитание нового поколения в эпоху глобального преобразования: вызовы и перспективы»

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Kayumova N. M. Maktabgacha pedagogika. O‘quv qo‘llanma. – T.TDPU, 2014. 
2. Matyazova N.S. Komil inson tarbiyasi: ma’naviyat va ma’rifat uyg‘unligi \\ Молодой ученый. – 2017. – 
№ 16.2 – S.30–32.
3. P. Yusupova. Maktabgacha pedagogika. – T.: O‘qituvchi, 1993.

---

104 •
1 APRIL 2022
•
ВОСПИТАНИЕ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ В ЭПОХУ ГЛОБАЛЬНОГО ПРЕОБРАЗОВАНИЯ
RAISING A NEW GENERATION IN ERA OF GLOBAL TRANSFORMATION •
1 APRIL 2022
•
105
BO‘LAJAK BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARIDA METODIK 
KOMPETENTLIKNI SHAKLLANTIRISH – PEDAGOGIK MUAMMO SIFATIDA
Sh. Ibragimova 
Farg‘ona davlat universiteti o‘qituvchisi,
Z. Ismoilova 
Farg‘ona davlat universiteti talabasi
Annotatsiya. 
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi egallashi lozim bo‘lgan kasbiy kompetensiyalarning ichida 
uning metodik kompetentligi alohida o‘ringa ega. Ushbu maqola ana shunday muammolarga bag‘ishlangan 
bo‘lib, unda bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida metodik kompetentlikni rivojlantirishning didaktik 
imkoniyatlari yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
kompetentlik, kompetensiya, metodik kompetentlik, boshlang‘ich sinf, o‘qituvchi, didaktik.
Аннотация.
Среди профессиональных компетенций, которыми должен овладеть учитель начальных 
классов, особое место занимает его методическая компетентность. В данной статье рассматриваются 
такие вопросы, как дидактические возможности развития методической компетентности будущих 
учителей начальных классов.
Ключевые слова:
компетентность, методическая компетентность, начальная школа, учитель, 
дидактика.
Yurtimizda bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining metodik kompetentligi doimiy o‘zgarib 
borayotgan sharoitda ilg‘or xorijiy tajribalarni o‘rgangan holda, oliy ta’lim muassasasida ularning metodik 
kompetentligini rivojlantirish texnologiyasini, didaktik asoslarini ishlab chiqish, pedagogik shart-sharoitlari, 
mazmuni va tuzilmasi, takomillashtirish mezonlari va shakllanganlik darajalari, shakl, metod, vositalari, 
modeli, o‘qitish sifatining samaradorligini oshirish, shuningdek, pedagogika oliy ta’lim muassasasida bo‘lajak 
boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarida metodik kompetentlikni rivojlantirishning nazariy va amaliy asoslarini 
ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi.
Oliy ta’lim tizimiga kompetentli yondoshuvning joriy etilishi ta’lim maqsadi, mazmuni, o‘qitish shakli, 
o‘qitish usullari, pedagogik texnologiyalari, nazorat usullarini hamda ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi 
o‘rtasidagi munosabatlarida jiddiy o‘zgarishlarni amalga oshirishni talab etadi. Jumladan, «bilimli» 
yondoshuvda ta’lim maqsadi ta’lim oluvchidan har bir fandan alohida bilim, malaka va ko‘nikmalarni 
shakllantirishga yo‘naltiradigan bo‘lsa, «kompetentli» yondashuvda ta’lim oluvchida fanlar bo‘yicha 
integrallashgan bilim, malaka va ko‘nikmalarni shakllantirishga qaratiladi.
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi egallashi lozim bo‘lgan kasbiy kompetensiyalarning ichida uning metodik 
kompetentligi alohida o‘ringa ega. Chunki boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining tasavvuri keng, diqqati beqaror 
bo‘lganligi sababli, o‘qituvchi shaxsi ularga bilim berishda turli metodik vositalardan foydalanib darslarni 
tashkil etishi lozim. Shu o‘rinda, fan sohasida metodik kompetentlik haqida ko‘plab tadqiqotchilar ish olib 
borganlar.
Bugungi kunda fan nuqtayi nazaridan olib qaraganda «O‘qituvchining metodik kompetensiyasi» 
tushunchasi pedagogika fani uchun yangilik emas. Ushbu konsepsiyaning turli xil talqinlarini ko‘plab 
mualliflarning asarlarida topish mumkin. Jumladan, N. L. Stefanova o‘zining ilmiy-tadqiqot ishlarida metodik 
kompetensiyani matematika o‘qituvchisi metodik madaniyatining tarkibiy qismlaridan biri deb hisoblaydi 
va uni uslubiy ta’lim va dunyoqarash bilan bog‘laydi [3]. Biroq tadqiqotda aynan matematika o‘qituvchilari 
hamda ular egallashi lozim bo‘lgan kompetensiyalar keltirib o‘tilgan xolos. 
Bundan tashqari, bir qator mualliflar metodik kompetensiyaning alohida turlarini o‘zlarining tadqiqot 
ishlarida keltirib o‘tadilar. T. S. Polyakova tarixiy va uslubiy kompetensiya tushunchasini fanga olib kirdi, 
I. V. Drobysheva matematika o‘qituvchisining differensial-uslubiy kompetensiyasi mohiyatini ochib beradi. 
T. B. Rudenko boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining didaktik-uslubiy kompetensiyasini o‘zining ilmiy-tadqiqot 
ishlarida tadqiq qilib bergan.
Fikrimizcha, ta’lim tizimida kompetentli yondoshuv ta’lim islohotlarining konseptual asoslari sifatida 
qabul qilinishi, ta’lim tizimiga kompetentli yondoshuvning joriy etilishi ta’lim maqsadi, mazmuni, o‘qitish 
shakli, o‘qitish usullari, pedagogik va axborot texnologiyalari, nazorat usullarini hamda ta’lim beruvchi va 
ta’lim oluvchi rolida jiddiy o‘zgarishlarni amalga oshirishni talab etadi.
Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining metodik kompetentligini rivojlantirish uchun pedagogik 
oliy ta’limda tub o‘zgarishlarni amalga oshirish kerak. Oliy ta’lim Davlat ta’lim standarti, o‘quv dasturi va 
darsliklarni takomillashtirish yo‘nalishida muayyan ishlar olib borilayotgan bir paytda, mavjud an’anaviy 
mazmundan voz kechish qiyin kechsa-da, ta’lim mazmunini yanada aniqlashtirish lozim bo‘ladi.

---