O’zbekiston suv havzalaridagi baliq xo’jaligi va ularning iqtisodiy ahamiyati

 
Suyakdor baliqlar (Teleostei) katta turkumi. 
Shu’laqanotlilar kenja 
sinfming 
ko'pchilik 
turlari 
suyakdor 
baliqlar 
katta 
turkumiga 
mansubdir,
 
ya’ni bu katta turkumga 19 mingdan ortiq tur, 30 dan ortiq turkum
 
va 
4278 taga yaqin avlod kiradi. Bu esa J.S. Nelson, 2006; ma’lumotiga
 
ko'ra hozirgi 
vaqtda uchraydigan baliqlar turining 96% ni
 
tashkil
 
qiladi. Seldsimonlar 
(Clupeiformes) 
turkum i. Bu turkumga eng sodda tuzilgan suyakdor baliqlar kirib. 
bosh skeletining asosiy qismi Ular to‘da bo'lib pelagik (ochiq suv muhitida) 
yashaydi, plank bilan oziqlanadi. Ba'zi seldlar ko'payish va uvildiriq tashlash 
daryolarga ham kiradi. Seldlar keng tarqalgan. Ular Arktikadan subantarktikagacha 
bo'lgan barcha dengizlarda uchraydi, ayniqsa tropik suvlarda ko'plab yashaydi. 
Dunyoda, shu jumladan MDHda lanadigan baliqlarning 37% ini seldlar tashkil 
qiladi. MDHdagi suvlarda seldlar oilasidan Atlantika seldi yoki shimol 
Idi 
(Clupea harengus) 
Shimoliy va Uzoq Sharq dengizlarda tarqalan Puzanok 
(Caspialosa caspia) 
Kaspiy dengizida uchraydi. Bu baliq ikra
 
tashlash uchun Volga 
va Ural daryolariga katta-katta to'da bo'lib o'tadi. Tinch okean seldi 
(Clupea pallasi) 
Oq va Barents dennizlarida tarqalgan. Uzoq Sharq dengizlarida sardina ivasi 
(Sardinops sabax). Boltiq, Kaspiy va Qora dengizlarda esa kilka 
(Sprattus sprattus). 
Tyulkalar 
(Clupionella cultriventris 
va 
C. macrophalma) 
va shprotlar (Sprottus) 
kabi mayda baliq turlari ham uchraydi. Qora dengizda Anchouslar 
(Engraulidae) 
oilasidan Qora dengiz anchousi yoki xamsa 
(Engraulis encrasicolus) 
yashaydi. 
Losossimonlar 
(Salmoniformes) 
turkumi. Losossimonlar turkumiga kiruvchi 
baliqlarning xarakterli belgilariga yelka suzgich qanoti bilan dum suzgich qanoti 
orasida teridan iborat skeletsiz yumshoq suzgich qanotining bo'lishidir. 
Losossimonlarning o'q skeleti va bosh qutisi qisman suyaklashgan. Bu turkumga 
bitta oila va 400 taga yaqin tur kiradi. Losossimonlar o'rtacha va yirik o'tkinchi 
baliqlar, ya'ni ular asosan dengizlarda o'sib, ulg'ayadi, lekin ko'payish uchun 

---

22 
daryolarga o'tadi. Losossimonlarning ko'pchilik turlari Uzoq Sharq dengizlarida 
yashaydi. Bularga keta 
(Oncorhynchus keta), 
gorbusha 
(Oncorhynchuc gorbuscha), 
nerka 
(Oncorhynchus nerka) 
va boshqa turlari kiradi. Atlantika okeanining shimoliy 
qismidagi Barents va Oq dengizlarda odatdagi Losos yoki Syomga 
(Salmo salar) 
yashaydi. Bu baliqning Uzoq Sharq lososlaridan farqi, migratsiya qilib ikra 
tashlagandan keyin hammasi ham halok bo'lmaydi. Ayrimlari hayoti davomida to'rt 
martagacha nasi qoldirishi mumkin.