Dengiz otchalari
Dengiz otchalari, dengiz toychalari — nina baliqlar oilasining bir necha urugʻi. Uz. 4—20 sm. Gavdasi shaxmat taxtasidagi otlarga oʻxshash, boshi tanasi tomonga egilgan, dum tomoni buralgan. Erkagi dumining keyingi tomonida chiqarish kamerasi (xaltasi) bor. Kameraga urgʻochilari tuxum qoʻyadi. Barcha dengizlarda tarqalgan, 30 ga yaqin turi bor. Qora dengiz D. o. (Hippocampus guttulatus) Kppa va Azov dengizlarida uchraydi. Bahorda tuxum qoʻyadi. Erkagi tuxum xaltasida 100 dan 200 gacha tuxum olib yuradi. Planktonda xayot kechiradi. Suv osti oʻsimliklari orasida yashaydi, atrof muxit rangiga moslanish — niqoblanish xususiyatiga ega.
Ular, albatta, ovqatlanishni yaxshi ko'radilar. Ular ko'p vaqtlarini mayda baliqlar va planktonlar bilan oziqlantiradi. Muntazam ravishda yangi ovqatga muhtoj bo'lishlarining sababi bu juda tez metabolizm. O'rtacha bitta kattalar kuniga 30 dan 50 martagacha ovqatlanadilar.
Dengiz otlari plankton va mayda baliqlarni so'rib olish uchun changyutgich sifatida uzun tumshuqlaridan foydalanadilar. Uzaygan tumshuq shuningdek, ularga mayda-chuyda yoriqlarga kirib, u erda o'ljasini so'rib olishga yordam beradi. Shuni ta'kidlash kerakki, ular ko'pincha pistirmalarni o'rnatadilar. Yirtqich ularning oldiga suzgandan so'ng, ular uni emishni boshlaydilar.
Ular juda moslashuvchan jonzotlardir. Ular nafaqat butun tropik mintaqalarda, balki butun dunyoda uchraydi, chunki ko'pchilik o'ylaydi. Ular Yangi Zelandiya, Buyuk Britaniya va Sharqiy Kanada atrofidagi sovuq suvlarda uchraydi. Dengiz otlari marjon riflaridan tortib o'tloqgacha bo'lgan turli joylarda yashaydi.
Dengiz otlarini ko'paytirish usuli dengiz hayvonlarining boshqa turlarining ko'paytirish usulidan farq qiladi. Erkak va urg'ochi juftlanishga tayyor bo'lganda, urg'ochi erkakning sumkasida tuxum qo'yadi (qornida joylashgan). Urg'ochi sumkasida bir vaqtning o'zida 50 tagacha (jami 600-2000 donagacha) tuxum qoldirishi mumkin. Erkak bu tuxumlarni nasl paydo bo'lguncha ko'taradi.
Ular bizga odatlanib qolgan baliqlarga o'xshamasligiga qaramay, ular baliqlar deb tasniflanadi. Baliq singari ularda ham suzish pufagi, suv ostida nafas olish uchun gilzalar va aylanib yurish uchun qanotlari bor.
Ular aslida juda yomon suzuvchilar. Buning sababi shundaki, ular boshqa dengiz hayvonlaridan farqli o'laroq, gorizontal emas, balki vertikal suzishadi. Dorsal fin ularga suzishga yordam beradi, bu esa daqiqada 30-50 martagacha o'zgarishi mumkin. Ular old qanotlari yordamida harakatni boshqaradilar. Shu sababli, bo'ronlarda ular ko'pincha charchoqdan o'lishadi.
Dam olish uchun va oqim oqizib yubormaslik uchun ular dumlarini marjon yoki suv o'tlariga yopishib olishadi.
Ular ajoyib ko'rish qobiliyatiga ega. Bundan tashqari, ularning ko'zlari bir-biridan mustaqil ravishda ishlashi mumkin. Masalan, bir ko'zi to'g'ri, ikkinchisi chapga qaraydi. Bu dengiz otlarining keng ko'lamga ega bo'lishiga va atrofni yaxshiroq baholashlariga imkon beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |