Бошқармадаги низо

 

---

8 
1-БОБ.ТАШКИЛОТЛАРНИ БОШҚАРИШДА 
БИЗНЕС ҲУЖЖАТЛАРИНИ ТУЗИШНИНГ 
АҲАМИЯТИ 
 
1.1. Иннавацион иқтисоиёт шароитида бизнес 
ҳужжатларини юритишнинг моҳияти ва ҳужжат ҳақида 
тушунча. 
Иннавацион иқтисоиёт шароитида бизнес ҳужжатларини 
юритиш бу - корхона ва ташкилотлардаги юз берадиган 
жараёнларни тегишли ҳужжатларда акс эттириб, уларни тартиб 
билан сақлаб қўйиш жараёнларига айтилади. 
Бизнес 
ҳужжатларини 
юритишнинг 
бевосита 
асосини 
ҳужжатлар ташкил этади. Ҳар қандай корхона, ташкилот ёки фирма 
бўлишидан қатъий назар хужалик фаолиятини ҳужжатларсиз 
тасаввур қилиб бўлмайди. Шунинг учун ҳар бир корхона ўзининг 
ҳужжатларига эгадир. 
Ҳужжатлар кишилик жамиятини узлуксиз фаолиятини тартибга 
солиб туради. Ҳужжатлар кечагина вужудга келган эмас балки, 
кишилик жамияти шаклланиши биланоқ бу жамият аъзолари узаро 
муносабатларидаги муайян муҳим ҳолатларни мунтазам ва қатъий 
қайд этиб боришга эхтиёж сезганлар. 
Бизнес ҳужжатларини тузиш фанининг предмети ҳужжатлар 
билан ишлаш ва уларни тўғри расмийлаштиришдир. 
Ҳужжат-бошқариш жараёнини амалга ошириш учун зарур 
бўлган фактлар, воқеалар, ходисалар тўғрисидаги ахборотни 
махсус материалда турли усуллар билан мустаҳкамлаш 
воситаси. 
Ҳужжатлаштириш-функционал вазифасига кўра, бир турли ва 
ўзаро боғлиқ ҳужжатлар тўплами. 
Ҳужжатлаштириш ва бизнес ҳужжатларини юритишнинг 
аҳамияти икки омил билан баҳоланади: 
Биринчидан,
бошқарув меҳнатининг умумий ҳажмида иш 
юритиш жараёнларининг салмоғи катта бўлиб, 30-60 фоизга етади. 
Корхоналарни 
бошқариш 
жараёнида 
минглаб 
хилма-хил 
ҳужжатлардан 
фойдаланилади. 
Ишлаб 
чиқаришга 
оид 
жараёнларнинг аксарияти ҳужжатлаштириш ёрдамида бошланади, 
амалга оширилади, назорат қилинади, ҳисобга олинади, тартибга 
солинади ва ниҳоясига етказилади. 

---

9 
Иккинчидан
, бизнес ҳужжатларини юритишнинг аҳамияти 
корхонанинг техник-иктисодий кўрсаткичларига, оперативлиликка, 
бошқарув ходимининг меҳнатига, маданиятига, тежамкорлигига ва 
ҳоказоларга унинг бевосита таъсир ўтказиши билан белгиланади. 
Ҳужжат тузиш - белгиланган формаларга биноан ҳужжатлар 
тузиш жараёни. 
Ҳужжатлар мазмунан, шаклан, ҳажман хилма-хил бўлиб, 
уларнинг мақсади йўналиши ҳажми, шакли ва бошқа бир қатор 
сифатлари ҳам турличадир. Йирик ҳужжатшунос А.С.Головач 
шундай таъкидлайди: “Бошқарув сохасидаги камчиликларнинг 
асосий сабабларидан бири айни шу соха ходимларининг 
купчилигида назарий ва амалий тайёргарликнинг бўшлиғидир, улар 
муассаса, корхона ва ташкилотларда қабул килинган ҳужжатлар 
билан ишлаш йўл-йуриқлари, усуллари мажмуасини етарли 
даражада билмайдилар”. 
Баъзан бизнес ҳужжатларга жиддий муносабатда бўлинмайди, 
унга шунчаки бир қоғозбозлик, нокерак ва ортиқча бир иш 
сифатида қаралади. Бу албатта, нотўғридир ва шуни таъкидлаш 
лозимки, бугунги инновацион иқтисодиёти шароитида оқилона 
ташкил этилган ҳужжатчилик ҳар қандай идорадаги иш 
юритишининг асосидир.