Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ал – хоразмий номли урганч давлат университети

Педагогика коллежи ўқувчиларида характернинг иродавий ва 
интеллектуал хусусиятлари орасидаги корреляцион боғланишлар 
** p<0,01, * p<0,05. 
қилишни, эътиқодга содиқликни –r=0.322, p<0,05, вазиятларни таҳлил 
этувчанликни –r=0.322, p<0,05, воқеликка реалистик нуқтаи назардан қарашга 
мойилликни, холисоналикни –r=0.264, p<0,05 ва фикрлашида лабилликнинг 
ривожланишига сабаб бўлар экан – r=0.477, p<0.01. 
Ғоявий 
Прагматик Аналитик Реалистик Лабиллик 
Иродалилик
0,322* 
-0,001 
0,268* 
0,264* 
0,477** 
Сабр-
тоқатлилик 
0,047 
0,078 
0,236* 
0,258* 
0,092 
Қатъиятлилик
0,111 
0,463** 
0,309* 
0,030 
0,054 
Тиришқоқлик 
0,291* 
0,384* 
0,240* 
0,230* 
0,219* 

---

105 
Ўз навбатида сабр-тоқатлилик эса аналитик хусусиятлар, ҳар бир амалга 
оширилиши лозим бўлган вазиятларга нисбатан таҳлилчан муносабатни 
шакллантиришни – r=0.236, p<0,05, воқеа-ҳодисалар ва уларнинг ечимларига 
ҳаққонийлик нуқтаи назаридан баҳолашнинг такомиллашувига олиб 
келганлигига асосий омил бўлиши мумкин. 
Шунингдек, ўқувчилардаги “қатъиятлилик” уларни фикрлаш жараѐнига 
хос прагматик – r=0.446, p<0.01, аналитик мулоҳаза юритиш (r=0.309, 
p<0,05) ўсишини таъминлаш имконига эга бўлар экан. 
Ўқувчиларда “тиришқоқлик”нинг ўсиши уларнинг тафаккурида ўз 
фикрига эга бўлишлик (r=0.291, p<0,05), муаммоларга нисбатан амалий ва 
далиллар асосида ѐндашувни (r=0.384, p<0,05), вазиятларга нисбатан таҳлил 
қилиш (r=0.240, p<0,05), воқеа-ҳодисалар ва атрофдагиларга нисбатан 
холислик қандай бўлса, худди шундай тасаввур қилишни, билимларни 
ўзлаштиришда ўзини намоѐн эта олишга (r=0.219, p<0,05) замин яратар экан. 
Бундан шу нарса кўринадики, ўқувчилар характерида иродавий сифатларнинг 
ўсиши уларнинг ақлий ривожланишида ижобий ўзгаришларга олиб 
келишининг асосий омили функциясининг бажариши далилланди. 
Юқоридаги 
эмпирик 
маълумотлар 
таҳлилининг 
кўрсатишича, 
шакллантирирувчи эксперимент босқичининг ўзида мужассамланувчи 
психокоррекция дастурини амалиѐтга татбиқ қилиш педагогика коллежи 
ўқувчилари характеридаги иродавий ва интеллектуал хусусиятларига 
тааллуқли 
заиф 
томонларни 
бартараф 
этишга, 
айримларини 
барқарорлаштиришга имкон туғдирди.

---

106