Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ал – хоразмий номли урганч давлат университети

3-босқич ўқувчиларининг шакллантирувчи экспериментда 
интеллектуал хусусиятлари бўйича корреляцион боғланиш 
кўрсаткичлари 
 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Синтетик
1 
0,393* 
0,793** 
0,507** 
0,465* 
0,339* 
Ғоявий 
 
1 
0,578** 
0,470* 
0,189 
0,433* 
Прагматик 
 
 
1 
0,477* 
0,385* 
0,482* 
Аналитик 
 
 
 
1 
0,391* 
0,425* 
Реалистик 
 
 
 
 
1 
0,082 
Лабиллик 
 
 
 
 
 
1 
** p<0,01., * p<0,05. 
мақсад ва вазифаларига киритилмаган эди. Келажакда ўқувчилар характерида 
иродавий ва интеллектуал хусусиятларининг шаклланиши муаммосини 
нафақат педагогик-психологик жиҳатдан, балки ижтимоий-психологик 
жиҳатдан ўрганиш мақсадга мувофиқ, деган хулоса чиқариш билан 
чекланамиз, холос. Тажриба-синов натижаларидан шу нарса аѐн бўлдики, 
уларнинг иродавий ва интеллектуал хусусиятларини ривожлантириш 
мақсадида 
ташкил 
этилган 
психокоррекцион 
“ҳаракат 
дастури” 
ўқувчиларнинг ўзларини мустақил бошқариш учун шахсий фаолиятида 
ижобий ўзгаришлар олиб киришга сабаб бўлди. Бу ўринда характернинг ҳар 

---

104 
иккала 
тоифасига 
тааллуқли 
хусусиятлари 
натижалари 
орасидаги 
корреляцион боғлиқлик ижобий тўғри боғланишлар бўйича ҳосил 
қилганлигини аниқлашга эришдик.
Биз тадқиқотимизнинг шакллантирувчи босқичи машғулотларидан келиб 
чиққан ҳолда текширилувчиларимизнинг характерида иродавий ва 
интеллектуал хусусиятлари орасидаги муносабатларни ўрганишга ҳаракат 
қилдик. Характер хусусиятларининг шаклланиши жараѐнида интеллектуал ва 
иродавий хусусиятларнинг ўзаро алоқадорликда ҳукм суриши, кечиши, бир-
бирини тўлдириши ва бойитиши муҳим аҳамият касб этади. Шу мақсадда
шакллантирувчи тажриба-синовда олинган натижаларнинг ўзаро корреляцион 
боғланишларига эътибор қаратган ҳолда айрим илмий маълумотларни қўлга 
киритишга муваффақ бўлдик.
Ўқувчиларнинг иродавий хусусиятларидаги сифат ўзгаришлар уларнинг 
интеллектуал хусусиятларида ижобий жиҳатлар, хислатлар вужудга 
келишига таъсир кўрсатмасдан қолмас экан, албатта. Ўқувчиларда “умумий 
ирода кучи”нинг ўсиши уларда ўз нуқтаи назарини ҳимоя
3.2.7-жавдал