A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Daraxtsim on sh o ‘ra yoki boyalich (Salsola arbuscula Pall.)
Cho‘l hududlarida sho‘rxok va sho‘rxok-qum tuproqlarda toshli 
nishabliklarda o‘sadi. Chorvachilikda oziq modda sifatida foydalaniladi. 
Baland boim agan (40-100 sm) butacha, shoxlari yoyilgan. Po‘sti och- 
kulrang, yoriqsimon. Yosh novdalari silliq, yalong‘och, oqish rangda, 
barglari qalin, och yashil rangda, cho‘zinchoq shaklda.Ko‘chma 
qumlami harakatini to ‘xtatadi, cho‘l yaylovlarini, temir yo ilam i va 
avtomobil yo ilarini qum bosishidan himoyalaydi.
TO R O N D O SH L A R (POLYGONACEAE) OILASI
QANDIM Y O K I JU Z G ‘UN (CALLIGONUM ) TURKUMI
Juzg‘un turkumi 100 dan ortiq turlami birlashtiradi. Bulaming 
aksariyati (ko‘p qismi) geologik jihatidan yosh qumli choilarda o ‘sadi. 
Aynan Markaziy Osiyoda (90 turga yaqini), Kavkazda, quyi Povoljeda, 
hamda g ‘arbiy Sibirda uchraydi. Juzg‘undan ko‘chma qumlami 
to ‘xtatishda foydalaniladi. Bular kuchli shoxlangan butalar b o iib , 
shoxlari tizzasimon qayrilgan.
Bir yillik yog‘ochlashmagan poyalari boiaklardan iborat, yashil 
rangda. Barglari kuchli o ‘zgargan, mayda (5 mm gacha), bigizsimon 
yoki cho‘ziq, ketma-ket joylashgan, tez to‘kilib ketadi. Assimilatsiya 
jarayoni poyalarida o ‘tadi. Gullari ikki jinsli, yakka joylashgan, och- 
qizil, sariq va oq ranglarda boiadi.
Mevalari-yong‘oqcha, to‘g ‘ri shaklli yoki qayrilgan, po‘sti qattiq, 
qanotchali, ba’zida shoxchan tolali, yorqin rangli va dumaloq shakllami 
hosil qiladi. Turlari, odatda, mevalariga qarab ajratiladi. Yog‘ochi qattiq, 
p o ‘stloq osti qatlami sarg‘ish b o iib , yoy chiziqlari pushti rang, 
yog‘ochining o ‘zagi nim-pushtirang. Yoqilg‘i-o‘tin sifatida qoilaniladi.

---

Juzg‘unlar o‘rta hisobda 25 yil yashaydi. U rug‘idan, qalamcha va 
ko‘chatlaridan ko‘payadi. Ildiz bachkilaridan ham yaxshi o ‘sib chiqadi. 
To‘nkalarining 98,5-100% da bachkilar paydo b o ‘ladi. Yog‘ochi kovlab 
olinganida ko‘plab bachki tomirlari vujudga keladi.
Markaziy Osiyoning o ‘rmon xo‘jaligi va o ‘rmon meliorativ ishlarida 
uning qimmatli turlaridan foydalaniladi: qizil qandim, oq qandim, terak 
qandim, qora juzg‘un va boshqalar.