A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Paletskiy sho'rasi yoki qoracherkez (Salsola Paletzkiana L itw .)
Yarmigacha o'simliklar bilan qoplangan yoki qoplana boshlagan qum 
barxanlarida o ‘sadi. Qumlami mustahkamlash uchun qo‘Ilaniladi.
4-5 metr balandlikkacha o ‘suvchi daraxt yoki buta ko‘rinishida 
boiadi. Oldingi turdan yog‘ochsimonligi hamda shox-shabbalari pastga 
qarab o ‘sishi bilan ajralib turadi. Barglari uzun, 6-7 sm yupqa, 
cho‘zinchoq, osilib turadi. Mevalari cherkeznikiga nisbatan yirik. 
Gulyoni boiakchalari mevalarida konussimon yigilgan va gorizontal, 
yarim shaffof, ipaksimon, yaltiroq, yelpigichsim on qanotchalari radial 
tomirchalar bilan qoplangan. Yog‘ochi p o ‘stlog‘ining ichki qism ida 
sargish rangli, o ‘zagi esa to‘q jigarrang, o g ‘ir va zich. Yoqilg‘i-o ‘tin 
sifatida ishlatiladi. Barglaridagi va yosh novdalaridagi sharbati 
matolarga qora, juda turg‘un rang beradi. U rugiaridan va qalam ­
chalaridan ko‘paytiriladi.
Kambargli sho‘ra yoki chogon (Salsola subaphylla C.A.M .) 
Q ora 
saksovul va boshqa cho‘1 butalari bilan yonma-yon yarim qoplangan 
qumlarda va qum barxanlari oraligida uchraydi. Sho'rga chidamliligi 
bo‘yicha qora saksovuldan qolishmaydi.

---

2,5-3 metrli buta tariqasida o ‘sadi. Poyalari qum yuzasiga yaqin 
joyda sarg‘ish kulrangda yoriqsimon boiadi. Barglari silindrsimon, 
mayda (7 mm gacha), to ‘q yashil. Gullari oqish-sariq rangda. Mevalari 
yorqin-zarg‘aldoq, oldingi turlarga nisbatan yirik (16-25 mm). Yog‘ochi 
kirsimon, sariq-bo‘zrang, qattiq, og‘ir, mo‘rt. 0 ‘tin sifatida ishlatiladi.
Yosh novdalaridan potash va soda olish mumkin. Urug‘dan ekish 
usuli bilan ko‘paytiriladi, qalamchalari deyarli tutmaydi. 
Ildiz 
bachkilaridan ham k o ‘payishi mumkin. Chiroyli ko‘rinishga ega 
boiganligi cho‘l hududlarini ko‘kalamzorlashtirishda foydalanish 
mumkin.