A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a



Download 29,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet136/240
Sana21.06.2022
Hajmi29,06 Mb.
#687578
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   240
Bog'liq
Dendrologiya-2012

SHUMURT (PADUS) TURKUM I
Bu turkumning vakillari daraxt va buta o ‘simliklar, barglari navbat 
bilan joylashadi. Kuzda to‘kilib ketadi. Gullari mayda oq b o iib , yigilib 
shingilcha hosil qiladi. Ular bargli novdalarining uchida joylashadi. 
Gullari 5 a’zoli, qo‘ng‘iroq shaklda mevasi mayda danak boiib, 
sharsimon, qora yoki qora-qizil rangda.
Bu turkumning eng tavsifli vakillari quyidagilar:
Oddiy shumurt (Padus racem osa Gilib) 
daraxt yoki buta, bo‘yi 
baland, shox-shabbasi keng. Tanasi va shoxlarining po ‘stlog‘i qora kul 
rangda, barglari yupqa, cho‘ziq ellips shaklida, xushbo‘y.
Aprel oyida gullaydi. Gullari novdasining uchida zich y ig ilib 10-12 
sm li shingilcha hosil qiladi. Mevasi seret, o ‘tkir darajada nordon yoki 
biroz shirin, ildizdan bachkilaydi. U rugidan yaxshi ko ‘karadi. U rugini 
kuzda sepish kerak, bahorda sepiladigan b o isa , oldin stratifikatsiya 
qilish zarur. Shumurt keng tarqalgan o ‘simlik.
U MDH ning Yevropa qismida, shimolda o‘rmon-tundragacha, 
janubda dasht mintaqasigacha, sharqda esa G ‘arbiy Sibirgacha kirib 
boradi. Kavkazda va Markaziy Osiyoda ham tarqalgan, asosan daryo 
qirg‘oqlarida, zax joylarda o ‘sadi. Soyaga chidamli, quruq tuproqli 
ochiq yerlarda yaxshi o ‘smaydi. Buta shakllarining shox-shabbasi egilib 
yerga tegishi mumkin. Shu yerga tekkan joyidan ildiz oladi va yangi 
o ‘simlik rivojlanadi. Uning bargidan fitonsid moddasi ajralib turadi. 
Ba’zi turlarining mevasi quritilib, tolqon qilinadi va konditer 
mahsulotlari pishirishda ishlatiladi. Yog‘ochi sariq-qo‘n g ‘ir, qattiq 
b o iib , undan turli mayda asboblar yasaladi. Uning bargida azot, kaliy va 
kalsiy ko‘p. To‘kilgan barglari chirib, yemi o ‘g ‘itga boyitadi. Shuning


uchun o ‘rmonzorlarda ekiladi. Shumurt seleksiya ishlarida katta 
ahamiyatga ega.

Download 29,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish