A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Antipka olchasi, m agaleb (Cerasus mahaleb Mill) 
Tabiiy holda 
Markaziy Osiyo, Qrim va Kavkaz tog‘larida keng tarqalgan. Balandligi 
10 metrgacha bo‘lgan daraxt. Tanasi va novdalari to‘q kulrang tekis 
p o ‘stloq bilan qoplangan.
May oyida gullaydi. Sharsimon mevalari (8-10 mm) qizil rangda pishib 
yetiladi. To‘liq pishgach qora rangga kiradi. danakchalari yupqa etli, qushlar 
uchun yaxshi ozuqa manbai hisoblanadi. Qurg‘oqchilikka chidamli. 1000 ta 
danakchasi og‘irligi 57 gr. Manzarali daraxt sifatida, gilos va olcha navlari 
uchun yaxshi payvandtag sifatida ko‘chatlari yetishtiriladi.
0 ‘R IK (ARM ENIACA) TURKUM I
Bu turkumga 8 tur kiradi, ular asosan Sharqiy, Markaziy Osiyoda va 
Kavkazda tarqalgan. X o‘jalik ahamiyatiga ega muhim quyidagi turlari 
k o ‘plab uchraydi.
Oddiy o ‘rik (A rm eniaca vulgaris Lam ). 
Markaziy Osiyo 
togiarida kichik o'rikzorlar ko‘rinishida ko‘plab o ‘sadi. Balandligi 8-12 
metrgacha bo‘lgan daraxt, diametri 30-40 sm ga yetadi. 150 yilgacha 
yashaydi. 0 ‘rik mart-aprelda barglar chiqarmasdan gullaydi. Mevasi 
seret, danagi dumaloq, tuxumsimon 4 sm gacha uzunlikda sariq- 
qizg‘ish, ta’mi shirin. Danagi elliptik uzunligi 2 sm gacha. 1000 danagi 
1200 g og‘irlikka ega, urug‘laridan ko‘payadi, unish ko‘rsatkichi 95%. 
Mevasi oziq-ovqat sanoatida muhim xomashyo sifatida foydalaniladi. 
Meva tarkibida S va V vitaminlar, karotin 5-20% qand moddasi mavjud. 
Danak mag‘zida 45-58% moy moddasi bor.
0 ‘rik tog‘lard a o ‘rmon melioratsiyasida eroziyaga uchragan tog‘ 
yonbag‘irlarini mustahkamlashda keng qo‘llaniladi. 0 ‘rikning ko‘pgina 
yirik mevali xalq seleksiyasi navlari Respublikamizda keng tarqalgan. 
Mevalari yangiligida hamda quritilgan hollarda iste’mol qilinadi. 
Bundan tashqari 
m anjuriya o ‘rigi (Armeniaca manschurica Koehne.)
va sibir o ‘rigi (A rm eniaca sibirca Lam.) 
Uzoq Sharq va Sibir 
o ‘rmonlarida uchraydi.