PEDAGOGIKA
2017, 3-son
4
Pedagog olimlar tomonidan kasbiy-pedagogik kompetensiyalar shartli
ravishda quyidagi tarkibiy qismlarga ajratilmoqda:
kommunikativlik kompetensiyasi. Jamiyatda о‘zaro muloqotga kirishish
uchun, avvalo, ona tili va birorta xorijiy tilni о‘zlashtirib, ulardan muloqotda
samarali foydalana olish;
axborot bilan ishlash kompetensiyasi. Mavjud media manbalar
(internet, teleradio, audio-video yozuvlar, bosma nashrlar, elektron pochta va
boshqalar)dan kerakli ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash;
ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi. Jamiyatda bо‘layotgan voqea-
hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish kabilar
1
.
Yuqoridagilar asosida talabalarning kasbiy kompetentligini tarbiyalash
mexanizmlarini ilmiy-pedagogik takomillashtirish dolzarb masala hisoblanadi,
talabalarning
kasbiy
kompetentligini
tarbiyalash
mexanizmlari
ham
о‘rganilmagan masalalardan biridir. Mazkur masala, о‘ziga xos ahamiyatga
molik, strategik xarakterdagi vazifalardan biri hisoblanib, kasbiy kompetenti
yetuk talabalarni amaliyot uchun tayyorlash, ularga zamon talablari darajasida
fan, madaniyat va texnikaning yutuqlaridan keng foydalangan holda ta’lim-
tarbiya berishni taqozo etadi. Buning uchun esa ta’lim-tarbiya beruvchi
pedagogning o‘zi kompetentli bo‘lishi va ta’lim oluvchini kompetentli qilib
tarbiyalash uchun zarur bo‘lgan jihat – tanqidiy savodxonlik kompetensiyasiga
ega bo‘lishi lozim. Talabalarning kasbiy kompetentini shakllantirish, psixik
rivojlanish darajasi hamda kasbiy tarbiyasiga ilmiy nuqtayi nazar asosida
yondashish pedagogdan tanqidiy savodxonlikni talab qiladi va bu nafaqat
nazariy, balki amaliy ahamiyatga ham molik masala hisoblanadi.
Tanqidiy savodxonlik kompetensiyasi zamonaviy pedagog uchun muhim
hisoblanadi. Zero, ushbu kompetensiya nafaqat talabalarning mustaqil, ijodiy,
tanqidiy tafakkurini rivojlantirish, balki pedagogning kasbiy kompetentligini
rivojlantirish uchun ham zarur. Tanqidiy fikrlash, savodxonlikka tanqidiy
yondashuv pedagog kundalik hayotining bir qismiga aylanishi lozim. Ushbu
kompetensiya tanqid qilish uchun emas, balki faol ishlash, talabalarni
faollashtirish va yanada kо‘proq ishlash uchun zarur. Tanqidiy kompetentlik, eng
avvalo, о‘qituvchi kasbiy faoliyati samaradorligini belgilashga va shaxs
barkamolligini ta’minlashga xizmat qilishi tayin. Zero, mazkur muammo
1
Do'stlaringiz bilan baham: |