Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Darchasimon bog‘lam
. Bunda qo‘yiladigan bog‘lamning I qismi kesiladi 
(37-rasm). Shu darcha orqali har-xil tibbiyot choralari bajariladi. Ko‘pincha 
longetli sirkulyar bog‘lamlar ishlatiladi. 

---

103 
37-rasm 
Longetsimon bog‘lam ko‘p ishlatiladi. Buning uchun oyoq yoki 
jarohatlangan soha bint bilan o‘lchanadi. O‘lchangan bintning har qavatiga gips 
solib yoziladi. Bint qavatlarining soni etarli bo‘lganda, ular o‘raladi hamda suvga 
solinadi. Pufakchalar chiqib bo‘lgandan keyin bint olib siqiladi va jarohatlangan 
sohaga qo‘yiladi. Ustidan oddiy bint o‘rab bog‘lanadi. 
Longetsimon, sirkulyar bog‘lam ko‘p ishlatiladi. Bunda taglik qo‘yilmaydi. 
Bintlarga qaraganda, bu bog‘lam ko‘proq ishlatiladi longet ko‘rinishdagi gipsli 
bog‘lamlar oyoq va qo‘lning hamma joyiga qo‘yilgandan qon aylanishga ta’sir 
ko‘rsatmaydi. Bog‘lamlarni qo‘yish uchun oldindan gipsli qisqa va uzun 3-5 qavat 
doka bo‘laklari va suyak nuqtalarini himoya qilish uchun paxta yoki doka yostiqlar 
tayyorlab qo‘yiladi. Bog‘lam qo‘yishdan oldin oyoq yoki qo‘lni ko‘tarib qo‘yib 
shishini kamaytirish kerak.
Parvarish qilish
: bemorga gipsli bog‘lam qo‘yilgandan keyin birinchi 24-48 
soat davomida oyoq va qo‘llarning holatini tekshirib turish kerak (3-4 soatda). 
Agar bog‘lam to‘g‘ri qo‘yilgan bo‘lsa, oyoq va qo‘llar normal rangda, quriganda 
iliq sezuvchan va harakatchan bo‘ladi. Kuchli og‘riq bo‘lishi barmoqlar oqarib 
yoki ko‘karib ketishi, sovuq bo‘lishi, sezgini pasayishi va boshqa holatlar, oyoq va 
qo‘llar siqilganligini, bog‘lam noto‘g‘ri qo‘yilganligini bildiradi. Bunday holda 
gips tezda ochiladi va qayta qo‘yiladi. 
Gipsli bog‘lam uzoq vaqt siqib turishi yotoq yaralariga olib kelishi, oyoq va 
qo‘llar to‘qimasining o‘lishiga olib kelishi mumkin. Yuqorida ko‘rsatilgan belgilar 
bo‘lsa, maxsus Shtil qaychisi (38-rasm) yoki Kuper qaychisi (39-rasm) bilan gipsli 
bog‘lamlarni uzunasiga kesish va chetlarini 1-2 sm ga kamaytirish shart.

---

104 
38-rasm. Shtil qaychisi 39-rasm. Kuper qaychisi 
Oyoq qo‘llar siqilishidan ozod bo‘lganda ishonch hosil qilingach, 
qo‘shimcha aylanma gipsli bint qo‘yib bog‘lamning uzoqlashgan chetlarini bir oz 
yaqinlashtirish mumkin.