Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Gipsli bog‘lamlarning kamchiliklari
: qo‘yilgan bog‘lamning og‘irligi, 
namligi, ayniqsa, qo‘llar uchun og‘ir bo‘lishi va uzoq vaqtgacha turganda, oyoq 
yoki qo‘lda funksional buzilishlarni keltirib chiqarilishi uning kamchiligi 
hisoblanadi. 
Bolalar shikastlanganida, gipsli bog‘lamlar qo‘yish ayrim xususiyatlarga 
ega. Ularning terisi nozik bo‘lishi sababli to‘qimalar ezilmasligi uchun 
shikastlangan sohaga doka, paxtadan taglik o‘raladi va ustidan gipsli longetlar 
qo‘yiladi. Longetlar shikastlangan sohaga bint bilan bog‘lanadi. 
Ma’lumki, shikastlanishning oqibati ya’ni xotimasi, davolash muddati va 
bemorning mehnat qilish faoliyatiga qaytishi, albatta unga vaqtida to‘g‘ri 
ko‘rsatilgan birlamchi yordam to‘g‘ri ko‘rsatilganiga bog‘liq bo‘ladi. 
Suyaklarning ochiq va yopiq sinishlarida eng asosiy talablardan biri, bu 
albatta, puxta va aniq ravishda bajarilgan transport immoblizatsiyasi hisoblanadi, 
aks holda puxta va aniq bajarilmagan immoblizatsiya bemorni troansportirovka 
qilishda qo‘shni a’zolarni (arteriya, vena, siydik qopi, o‘pka, jigar va h.k.) 
shikastlab qo‘yishi mumkin. Bu o‘z navbatida, ko‘p qon yo‘qotishga sabab 
bo‘lishi, yopiq sinishni ochiq sinishga aylanishi, darz ketgan suyakni sinishiga 
sabab bo‘lishi mumkin va oxir-oqibat travmatik shokga olib kelishi mumkin, bu 
kabi xatoliklar yatrogeniya deyiladi. 

---

105 
Vaqtincha immoblizatsiya qilish qoidalarini va vositalarini barcha tibbiyot 
xodimlari bilishi shart, bu qoidalarni bilmagan har qanday tibbiyot xodimi 
jabrlanuvchini umriga zomin bo‘lishi mumkin, shuning uchun ham immoblizatsiya 
mahoratini barcha tibbiyot xodimlari yo‘nalishidan qat’iy nazar, bilishlari shart, 
chunki tabiiy ofatlar, turli transport halokatlari, ommaviy tartibsizliklar natijasida 
jaroxatlanganlarga mutaxassis yordami kelguncha, birinchi yordam ko‘rsatish 
albatta, boshqalar zimmasida bo‘ladi. 
Immoblizatsiya vaqtiga qarab ikki xil bo‘ladi: