Boburning portret yaratish mahorati

Jahongir mirzo
haqida ham fikrlar ko‗zga tashlanadi. Bobur uning 

---

qondoshligini inobatga olib, xatolarini kechirar, imkon qadar undan marhamatini 
darig‗ tutmas edi. Lekin shunga qaramasdan, ukasining o‗zgaruvchan xarakteri 
borasida asarida ochiq-oydin o‗z fikrini bildirib, temuriylar orasida shunday 
irodasiz, saltanatga xiyonat qiluvchi kimsalarning borligini ta‘kidlab, ish ko‗rishga 
majbur edi. Jahongir mirzo kabilar jamiyatda xavfli shaxslar bo‗lib, saltanatning 
inqirozga yuz tutishiga, kurashlarda raqibning qo‗li baland bo‗lishiga sabab 
bo‗lardi. Unga o‗xshaganlar jang maydonida raqib tomonga o‗tib ketishi bilan ham 
harbiy intizom jihatidan, ham qarindoshlik yuzasidan, ham ma‘naviy jihatdan 
zararli shaxslar edi. 
 
Bobur uning qondoshligini inobatga olib, xatolarini kechirar, 
imkon qadar undan marhamatini darig‗ tutmas edi. Lekin shunga qaramasdan, 
ukasining o‗zgaruvchan xarakteri borasida asarida ochiq-oydin o‗z fikrini bildirib, 
temuriylar orasida shunday irodasiz, saltanatga xiyonat qiluvchi kimsalarning 
borligini ta‘kidlab, ish ko‗rishga majbur edi. Jahongir mirzo kabilar jamiyatda 
xavfli shaxslar bo‗lib, saltanatning inqirozga yuz tutishiga, kurashlarda raqibning 
qo‗li baland bo‗lishiga sabab bo‗lardi. Unga o‗xshaganlar jang maydonida raqib 
tomonga o‗tib ketishi bilan ham harbiy intizom jihatidan, ham qarindoshlik 
yuzasidan, ham ma‘naviy jihatdan zararli shaxslar edi. Hatto, eng og‗ir paytlarda 
ham Bobur o‗z jigargo‗shasiga nisbatan qaltis muomalada bo‗lmagan, unga to‗g‗ri 
yo‗lni ko‗rsatib, temuriyzodaligini e‘tiborga olib, o‗zining izzat nafsi sinishiga 
qaramasdan, uni insofga kelishiga ishonch bildirib keladi.
―Boburnoma‖da keyingi yillar voqealari tasvirini kuzatsak, Jahongir mirzo 
akasining harakatlariga qo‗shilib ish tutadigan, biroq shunda ham ―eski odatlari‖ni 
gohida namoyon etib turadigan kishiga aylangan edi: 
“...ushbu kun tongla 
Xisravshohning jami‟ navkar va savdari kelib, podshoh qullug„ini qabul 
qilg„aylar. Anda bisyor mufattin ellar bor, misli Ayubbekning o„g„lonlari va yana 
ham ba‟zilar borkim, bizning mirzolarning orasida hamisha yomonliq va fitnag„a 
bois va muharrik edilar. Holo ushbu fursatta Jahongir mirzog„a Xuroson sari xayr 
va xo„bluq bila ruxsat berilsakim, tonglaliq kunda mujibi nadomat va 
pushaymonliq bo„lmag„ay”
(“B1”. 202-bet)
. 
 

---

―Boburnoma‖ asari faqatgina tarixiy, esdalik, memuar asar bo‗lmasdan, badiiy 
tasvirlarga boy, kishilar ruhiyatidagi o‗zgarishlarni, o‗sha davrdagi ko‗plab chigal 
muammolarga, savollarga javob topishni ham taqozo qiladi.
Zahiriddin Muhammad Bobur nomini tarix sahifalariga abadiy muhrlanish 
sabablaridan biri uning shaxsiyatidadir. Bobur shaxsiyatida juda kam insonlarda 
uchraydigan nozik jihat – uning kechirimlilik xislati sanaladi. U qisqa umri 
davomida ko‗plab nohaqliklarga, xiyonatlarga duch keldi va har safar o‗ziga 
nisbatan xiyonat qilgan shaxslarni avf etishga, kechirishga o‗zida kuch topa oladi. 
Bu jihat Boburgagina xos bo‗lgan noyob xislatidir.
Boburning butun umri davomida yonida Qosimbek kabi sodiq kishilar 
hamroh bo‗lgan bo‗lsalar, unga ko‗plab tashvishlar tug‗dirgan, xiyonatlar qilgan, 
uning mag‗lubiyatini istagan shaxslar ham yetarlicha topiladi. Shunday kishilardan 
biri bu –