“neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi” kafedrasi

Mavzu: “Gaz konlarini ishlatish rejimlari”

Reja:

• Gaz (gazkondensat) konlarining (uyumlarining) ish tarzlari;
• Gaz tarzida ishlovchi gaz va gazkondensat;
• Suv siquvi (yoki aralash) tarzda ishlovchi.

Gaz (gazkondensat) konlarining (uyumlarining) ish tarzlari

• Ma’lumki, gaz va gazkondensat konlari aksariyat ikki tarzda: gaz tarzi va gaz tarzi bilan suv siquvi tarzining aralashmasi bo‘lgan aralash tarzda qazib chiqariladi. Bunday tarzni aksariyat suv siquvi tarzi deb ham yuritiladi, chunki o‘aqig‘qatdan ham uyum suv siquvi tarzi hukm surgan gidrogeologik havzaga joylashgan bo‘ladi. Lekin shunga qaramasdan uyumni ishlatishning dastlabki davrida albatta gaz uyumi tashqi suvlarga nisbatan faolroq bo‘lganligi sababli o‘z hukmini uyumda o‘tkazadi, ya’ni mahsulot quduq tubiga qatlam bosimining kamayishi hisobiga undagi gazlarning kengayish hisobiga keladi va yuzaga chiqariladi.

Qatlam bosimining kamayishi (pasayishi) davom etgan sari chekka suvlar bilan uyum o‘rtasida depressiya (bosim farqi) hosil bo‘lganligi tufayli qatlam suvlari uyumning gaz qismiga kirib kela boshlaydi va suv sikuvi tarzi qatlamdagi jarayonga o‘z hissasini qo‘sha boshlaydi hamda qatlamda (uyumda) aralash tarz hosil bo‘ladi.

Tarz (rejim) deb, neft va gazni qatlam bo’ylab quduqlar tubiga harakatlantiruvchi va tabiiy sharoitlar hamda qatlamga ta’sir ko’rsatish bo’yicha tadbirlar bilan bog’liq bo’lgan qatlam energiyasining ustun turini yuzaga kelish xarakteriga aytiladi.

U yoki bu tarzning xarakteri haqida vaqt maboynida neft va gaz debiti, qatlam bosimi, gaz omillarini o’zgarishi, chekka va ostki suvlarning siljishiga qarab xulosa chiqariladi.

• U yoki bu tarzning xarakteri haqida vaqt maboynida neft va gaz debiti, qatlam bosimi, gaz omillarini o’zgarishi, chekka va ostki suvlarning siljishiga qarab xulosa chiqariladi.
• Uyumdan flyuidlarni quduqlar tubiga siljishi va siqib chiqarilishi qatlam energiyasining asosiy manbalari bo’lgan tabiiy kuchlar ta’sirida yuzaga keladi.