Pahlavonning gunohidan o‘tdim, jazo qoldirilsin, -deb farmon beribdi

Pahlavon Muhammadning izzat-nafsi kamsitilib, u bunga chiday olmasligini anglab, uni bu sharmandalikdan qutqarish harakatiga tushibdi.
Tezlikda Husayn Boyqaro huzuriga yetib borib: “Sultonim ma’lumingizkim, men va Pahlavon Muhammad yoshligimizdan bir xil kiyinamiz, birga soqol-mo‘ylov qo‘yib, do‘st-birodar bo‘lib yuramiz. U boshqa kiyinib, men boshqa kiyib yursam, o‘rtadagi ahd buzilib, gapimiz tuzsiz, o‘zimiz subutsiz bo‘lib qolamiz. Buyursangiz mening soqol-mo‘ylovlarimni qirsinlar, menga ham xuddi Pahlavon Muhammadga berilgandek kalta libos kiygizib, do‘stim bilan birga sazoyi qilsinlar”, - debdi.
Navoiyning shogirdi hamda do‘stiga bo‘lgan sadoqatini, mehr- oqibatini ko‘rgan Husayn Boyqaro g‘azabidan tushib qolganini o‘zi ham bilmay qolibdi-da:
-Pahlavonning gunohidan o‘tdim, jazo qoldirilsin, -deb farmon beribdi.
(197 so‘z)
TIL QUDRATI

Qadim-qadimlarda oqil va odil bir odamning suluv qizi bo‘lgan ekan. Shu qizga ikki farishtaning ishqi tushibdi. Qiz ulardan qaysi biriga turmushga chiqishni bilmay qolibdi.

Oxiri qiz ularga shunday debdi: “Men yurt farzandi bo‘ladigan o‘g‘ilga ona bo‘lishni istayman. Uni qanday tarbiyalashga qodirliklaringni bilishim kerak. Ana shunga qarab sizlarga qarorimni aytaman”.
Shunda birinchi farishta: “Bu ish faqat mening qo‘limdan keladi. Men unga ilm o‘rgatadigan riyoziyotdan, falakiyotdan, saboq beraman. Siyosat bilan shug‘ullanadi. Ajnabiy tillarni egallaydi. Olamga dong taratadi”, - debdi.
Navbat ikkinchi farishtaga kelibdi. U bo‘lsa: “Avloddan meros qoladigan asosiy boylik–til. Ona tili bor ekan, Vatan bor. Men o‘g‘limni tilga xiyonat qilmaslikka o‘rgataman. Qo‘shiq, ertak, dostonlar aytib beraman. Mana shu ona tilimiz uchun jonini ham ayamaslikka o‘rgataman”.
Bu gaplardan birinchi olim-farishta qahqaha urib kulibdi. Raqibini aqlsizlikda ayblabdi. O‘rtadagi tortishuv janjalga aylanibdi.
- Janjallashmanglar, yurtda ulug‘ donishmand bor. O‘shaning huzuriga boramiz. Hammasi o‘sha yerda hal qilinadi. Uning hukmi men uchun qonun bo‘ladi,- debdi qiz.
Shundan so‘ng hammalari donishmand huzuriga borishibdi. U nizo qo‘zg‘agan barcha gap-so‘zlarni tinglabdi. Oxiri ikkinchi farishtaga qarab: “Qiz sevadimi, yo‘qmi, bilmayman. Lekin otalik sharafiga sen loyiqsan…”, -debdi.
(174 so‘z).