Boburning portret yaratish mahorati

 

---

ko‗ra 3 guruhga ajratish mumkin: 
1)
 
Tarixiy shaxslar obrazi; 2) Ayollar obrazlari; 
3) Ijodkor shaxslar obrazi.
4.
―Boburnoma‖da berilgan obrazlar asar matnida turli munosabatlar bilan
tilga olingan. Har bir obrazga berilgan xolis munosabat asarning qimmatini yanada 
oshirgan.
5.
―Boburnoma‖da tarixiy siymolar obrazi asosiy o‗rinni egallaydi. Tarixiy
shaxslarni ham asardagi ishtiroki, egallab turgan vazifalari, kasbi va ijtimoiy 
ahvoliga ko‗ra, bizningcha, besh guruhga ajratish maqsadga muvofiq: 1)
Hukmdorlar obrazi;
2) 
Amirlar obrazi;
3) 
Vazirlar obrazi;
4) 
Din peshvolari 
obrazi; 
5) 
Harbiy amaldorlar obrazi.
6.
Temuriy hukmdorlar orasida Bobur ayoldek muqaddas zotga yuksak
ehtirom bilan qaragan. Boshqa temuriy hukmdorlar bilan solishtirilganda bu 
xususiyat yanada aniq ko‗rinadi. Uning bunday qarashlarini onasi, opasi, xotinlari 
va qizlariga bo‗lgan ehtiromi, ularning izzat-ikromini joyida qo‗ygani kabi
munosabatlaridan ham yaqqol anglash mumkin.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
II BOB. “BOBURNOMA”DA DIN VA SHARIAT ARBOBLARI
HAMDA 
IJODKORLAR PORTRETINING BERILISHI 
2.1. “Boburnoma”da zikr etilgan din va shariat arboblari tavsivi 
Hech shubha yo‗qki, mamlakat boshqaruvida din eng yaxshi tayanch vositasi 
bo‗lib, bandalarni insofu tavfiqqa, atrofidagi mo‗minlarga nisbatan samimiy 
munosabatda bo‗lishga, Allohdan qo‗rqib yashashga, Yaratganga maqbul bo‗lmay- 
digan ishlarni qilishdan o‗zini tiyishga, o‗zidan ojizlarga rahm-shafqat ko‗zi bilan 
qarashga, Allohning yerdagi soyasi bo‗lmish hukmdorga esa, hurmat-e‘tiqod 
nazari bilan qarab, uning hukmlariga itoatgo`ylik ruhida tarbiyalashga xizmat 
qiladi
13
. 
Ma‘lumki, Zahiriddin Muhammad Bobur ham qisqa umri davomida 
davlatdorlik, hukmdorlik va ijodiy faoliyatida juda katta ishlarni amalga oshirdi. 
Boburning davlat ishlarini boshqarish, hokimiyatni mustahkamlash, harbiy soha va 
boshqalarda unga ustozlik qilgan, to‗g‗ri maslahatlar, yo‗l-yo‗riqlar ko‗rsatib 
turgan sodiq, ishonchli kishilar ko‗magi katta bo‗lgan. Boburning ko‗plab 
janglarda g‗olib bo‗lishiga, ―viloyat olmog‗ida‖, ―mamlakat saqlamog‗ida‖ va 
―buyuk imperiya tuzmog‗ida‖ bu siymolarning ham hissasi borligini o‗zi ko‗p bor 
ta‘kidlaydi. 
Boburning e‘tiqodi shakllanishida, mustahkam iroda va qat‘iyatli bo‗lib 
yetishishida u kamolga yetgan oilaviy muhit, bolalikdagi tarbiyachilari, piru 
ustozlarining xizmati beqiyos bo‗lgan. U ko‗plab fozil ulamolardan ta‘lim tarbiya 
olib, arab va fors tillarini mukammal o‗rgandi. Shuning natijasida u e‘tiqodli, sabr 
matonatli, rahm shafqatli shaxs bo‗lib yetishdi. Albatta, shaxsning kamolga 
yetishida oilaviy muhitning ta‘siri katta bo‗ladi. Bobur tug‗ilib o‗sgan muhit 
temuriylar xonadoniga mansub, taqvodor va e‘tiqodda sobit oila edi. Uning otasi 
Umarshayx Mirzo savodli kishi bo‗lib, Qur‘on tilovat qilgan. Bu haqda yuqorida 
bir qancha fikrlar bildirildi. Demak, Umarshayx mirzo pokiza e‘tiqodli, taqvodor 
13
“Xидоят” // 2001 N1, 28-бет 

---

kishi bo‗lgan, Xoja Ahror Vali unga piri-ustozlik maqomida bo‗lgan, uni farzand 
qatorida ko‗rgan. Bobur tug‗ilganida Xoja Ahror unga ―Zahiriddin Muhammad‖ 
deb ism qo‗yadi, uning iqbol yulduzi baland bo‗lishini tilab duo qiladi.
Bobur o‗zining hayotiy faoliyati davomida temuriylar saltanati an‘analariga 
qat‘iy amal qilgan holda davlatini idora etadi. U e‘tiqodi masalasida ham bu 
an‘analarda sobit qoldi, otasi Umarshayx mirzo yo‗lidan borib, mashhur so‗fiy –