Boburning portret yaratish mahorati

Bibi Muborika Begim
. Bobur vafotidan so‗ng beva qolgan, ayrim 
manba- larda Beka Begim Afg‗oniy malika nomlari bilan ham yuritiladi. 

---

―Humoyunnoma‖da Boburning Hindistonga yurishi oldidan (yaʼni, 1519 -
yillar atrofida) Yusufzay deb atalgan afg‗on urug‗i sardori Malikshoh Mansurning 
qizi bo‗lgan Afg‗on og‗achani o‗z nikohiga olgani haqida so‗z yuritiladi. Ushbu 
malika ana shu Beka Begim, yaʼni Bibi Muborika edi.
Tarixnavis Hofiz Muhammadning guvohlik berishicha, Bibi Muborika 
Boburning eng kenja va eng sevimli malikasi bo‗lgan. Hindiston sari qilingan 
yurishlarida doim hamrohlik va hamdardlik qilgan sadoqatli malika edi. 
Hindistonga 1529-yilda malika Mohim Begim va Gulbadan Begimlar bilan birga 
ko‗chib kelgan. Biroq taqdir unga farzand ato qilmadi. Bu hol, muallifning 
fikricha, hasadgo‗y kun- doshlarning turli dorilar bilan uning pushtini pinhona 
quritish va podshoh erining mijozini susaytirishga urinishlari natijasi edi. Biroq 
malika Bibi Muborika Begim Boburdan farzand ko‗rmagan bo‗lsa ham, eriga o‗ta 
sadoqatli va vafodor bo‗lgan. Shershoh Sur tazyiqi ostida saroydagilar Agra va 
Dehlini tashlab chiqib ketayotgan ayanchli bir paytda marhum erining vasiyatini 
amalga oshirish maqsadida Shershohning ruxsati bilan Boburning qabrini Kobulga 
ko‗chirib olib kelib dafn etgan. U Akbarshoh davrigacha yashab izzat-ikromda 
umrguzaronlik qilgan. Uning akasi bo‗lmish Mir Jalolxon Boburning Hindiston 
sari yurishlarida birga bo‗lib, unga sadoqat bilan xizmat qilgan. 
Ushbu bobdagi tahlillardan quyidagi xulosalarga kelish mumkin: 
1.
―Boburnoma‖ portret va peyzaj tasviriga keng o‗rin berilgan adabiy asar
hisoblanadi. 
2.
Movarounnahrlik hukmdorlar hayoti va faoliyatini tasvirlashda Bobur 
o‗ziga xos usuldan
 
foydalangan. U hukmdorlarning nomini tilga olib, ―Valodat va 
nasabi‖, ―Shakl va shamoyili‖, ―Axloq va atvori‖, ―Masof va urushlari‖, 
―Viloyati‖, ―Avlodi‖, ―Xavotun va sarori‖, ―Umarosi‖ kabi sarlavhalar ostida ular 
to‗g‗risidagi ma‘lumotlarni tartib bilan bayon qiladi. Bobur asarida Umarshayx 
mirzo, Sulton Ahmad mirzo, Sulton Mahmud mirzo, Boysung‗ur mirzo hamda 
Sulton Husayn mirzo haqidagi ma‘lumotlarni bayon qilishda yuqorida sanab 
o‗tilgan tartibga amal qilgan
. 
3.
―Boburnoma‖da ishtirok etgan shaxslarni ularning asarda tutgan o‗rniga