Boburning portret yaratish mahorati

Xoja Ubaydulloh Ahrori Valiga
ixlos qo‗ydi. Demak, Boburning ilk rasmiy piri 
Xoja Mavlono Qozi bo‗lsa, ma‘naviy murshidi Xoja Ubaydulloh Ahrori Vali 
sanaladi. 
Ma‘lumki, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiylar ham Xoja Ahror Valini 
o‗zlariga ma‘naviy pir-ustoz deb bilishgan. Bu ulug‗ siymoning shuhrati 
Movarounnahr va Xurosonda juda yuqori edi. Bu haqda akademik B.Valixo‗jaev 
shunday yozadi: ―Xoja Ubaydulloh – Xoja Ahrori Vali XV asrning ikkinchi 
yarmida Movarounnahr va Xurosonda naqshbandiya tariqatining muridi sifatida 
tanilib, shuhrat qozonib, o‗zining rang-barang faoliyati bilan davrning ijtimoiy-
falsafiy va ma‘naviy hayotida katta iz qoldirib, XV asrdan keyingi davrda ham 
ko‗rkamli siymo sifatida muxlislari qalbi to‗ridan o‗rin oldi‖
14
. 
Bobur ham ana shu e‘tiqod asosida tarbiya topdi, kamolga yetdi va hayotiy 
faoliyatida bu e‘tiqodning ahamiyati juda yuksak bo‗ldi. Boburning eng murakkab, 
qiyin vaziyatlarida ham, g‗oliblikdan masrur, eng baxtli onlarida ham o‗z 
e‘tiqodida bardavom, mukammal iymon kishisi ekaniga ko‗p bora guhov bo‗lish 
mumkin. Demak, Bobur dunyoqarashining mukammal tarzda shakllanishida, 
e‘tiqodining mustahkam bo‗lishida bu ulug‗ shaxsning o‗rni nihoyat darajada 
yuqori bo‗lgan, uning eng murakkab damlarida, mag‗lublikning og‗ir onlarida, 
g‗oliblikni qo‗lga kiritishida unga ma‘naviy madad berib turgan. 
Bobur Xoja Ahror Valining avlodlariga nisbatan ham doimo katta hurmat 
e‘tiborda bo‗lgan. Xususan, uning kichik o‗g‗li Xoja Yahyo bilan munosabati 
bunga dalil. Boburning Samarqandni egallashida u xayrixoh bo‗lgan, garchi buni 
14
Валихўжаев Б. Хожа Аҳрор тарихи.- Тошкент: «Ёзувчи», 1993. – 70 б.

---

amaliy isbotini ko‗rmasak-da, uni qo‗llab quvvatlashga harakat qilgan. Xoja 
Yahyoning hayoti fojiali yakun topadi, ―
Xoja Yahyodin chun Shayboniyxon 
mutavahhim edi, ikki o'gli Xoja Muhammad Zikriyo va Xoja Boqi bila Xuroson sari 
ruxsat berdi. Keyin bir necha o'zbak borib, hazrati Xojani iki yigit o'gli bila Xoja 
Kordzan navohisida shahid qildilar” (“B1”. 133-bet).
Yosh Boburning qiyin kunlarida har tomonlama qo‗llab quvvatlagan, unga 
to‗g‗ri yo‗l ko‗rsatib maslahatlar berib turgan shaxs uning yoshlikdagi piri-ustozi