Абу Муслим. Андалусия

Абу Муслим. АНДАЛУСИЯ
Аюбий шарқда салбчиларга қақшатқич зарба бериб, уларни тор-мор этганди. Тасаввур
қилинг, шарқдаги улкан ғалабадан етти йил ўтиб мусулмонлар салбчиларга қарши ғарбда
урушга тайёрлана бошладилар. 
Мусулмонларнинг кастилияликларга қарши урушга тайёргарлик кўриши учун бир йил
вақт кетди. Ёқуб Мансур саркардалиги остида мусулмонлар армияси 591 йилда
Гибралтар бўғозини кесиб ўтди ва Тулейтула жанубидаги қалъага қараб йўл олди. Шу
йилнинг ўзида бу ерда тарихда “ал-Арақ” номи билан қолган жанг бўлиб ўтди. Бу жанг
591 ҳижрий йилнинг 9 шаъбон кунида бошланди. Ўша пайтда бу қалъа Кастилия ва
Андалус ўртасидаги чегарада жойлашганди. Алфонсо бу жангга Леон, Навар, Англия,
Голландия, Германия ва бошқа мамлакатлардан ёрдам олиб 225 минг аскар тўплади.
Франция уларга қурол етказиб турди. Ёқуб Мансур Муваҳҳидий 200 минг аскар тўплади.
Жанг олдидан у кенгаш тўплаб, ҳаракатлар режаси ва дорул-ҳарбдаги стратегияни
муҳокама қилиб олди. Бу стратегия Юсуф ибн Тишфин қўллаган услубга ўхшаш эди. 
Лашкарнинг ярмини рақиб рўпарасига қўйилди, бошқа ярмини тепаликлар ортида
яширдилар. Бу жангда Абу Яҳъё ибн Абу Ҳафс лашкарбоши бўлди, Кастилияга қарши
жанг қилгани чиққан андалусликларга эса Абу Абдуллоҳ ибн Санадид бош бўлди. 
Жанг бошланганида насронийлар тепалик устида эдилар ва уларнинг баринчи
зарбалари юқоридан пастга қаратилгани учун мусулмон лашкарлари учун жуда оғир
кечди. Лашкарнинг биринчи қисми чекина бошлади.
Салбчиларнинг кейинги зарбаси лашкарнинг марказий қисмига тўғри келди ва бу жангда
лашкарбоши Абу Яҳъё ибн Абу Ҳафса ҳалок бўлди. Алфонсо ўн минг лашкари билан
жангга киришиб, марказга ташланди. Шу пайтда мусулмонлар душманни ўнг томондан
айланиб ўтиб, салбчиларга ҳужум уюштирдилар. Ушбу ҳужум натижасида насронийлар
чўчиб қолдилар. Жанг жуда узоқ вақт давом этди: чанг, пўлат қуроллар сурони ва
мусулмонларнинг такбирларидан бошқа ҳеч нарса йўқ эди.
Ёқуб Мансур кастилияликларнинг қўрқув тўла кўзларини кўриб, лашкарнинг қолган
қисмини ҳам жангга солди. Мусулмонлар Кастилия армиясини тор-мор этди.
Тарихчиларнинг айтишича, бу жанг “Заллак” жангига ўхшаган, балки ундан ҳам
аҳамиятлироқ эди. Ушбу зафар ҳақидаги хабар бутун ислом оламига етиб борди ва
қувончларнинг чеки йўқ эди. 
Баъзи маълумотларга кўра, ушбу жангда насронийлардан 146 минг киши ҳалок бўлди.
Мавжуд фаразларнинг энг оз сонлисида 30 минг киши деб айтилган. Йигирма мингга
яқин насроний асирга олинди, Ёқуб ал-Мансур улардан товон пули олмай қўйиб юборди.
Ўлжалар беҳисоб эди, саккиз мингта от, юз мингта хачир, чодирларнинг саноғига етиб
бўлмасди. Ушбу жангдан сўнг у Ишбилияда минораси 200 метр баландликка етадиган
масжид қурди. Минора ҳозиргача бор. 
Ушбу жангдан кейин нима бўлди?
Сарагоса шаҳри яна мусулмонлар қўлига ўтди. Британия, Германия ва бошқа
мамлакатлар Ёқуб Мансур Муваҳҳидий билан дўстлашишни ихтиёр қилдилар. Кастилия
билан 10 йил муддатли (595-605 й.й.) ярашув битими тузилди. Аммо Ёқуб Мансур
бирмунча вақт ўтиб 40 ёшида вафот этади. Буюк саркарда Ёқуб Мансур ал-Муваҳҳидий
ўрнига унинг 18 ёшли ўғли Носир тахтга ўтиради. 
У гарчи жасур ва кучли одам бўлганига қарамай, отаси каби эмасди. 
Ёқуб Мансурнинг ўлими кўп нарсаларни ўзгартириб юборди: Балеар оролидаги “Бану
Ғания” қабиласи яна исён кўтарди ва Носир бу исёнларни тўққиз йил давомида бостириб
келди. 
29 / 37

---