Абу Муслим. Андалусия

Абу Муслим. АНДАЛУСИЯ
кечаётганини жуда яхши билган ҳолда, уларни олдинги сафга қўйдилар. Хўш, улар нима
қилдилар? Улар ўз саркардасини ўлдирган одамнинг қўл остида жанг қилмаслик учун
дорул-ҳарбдан қочиб кетдилар. Носирнинг сўнгги хатоси аскарларининг кўплигига
ишониши эди. 
“Ал-Иқоб” жангги нима билан тугади? 
Насронийлар қўшиннинг биринчи қисмини тор-мор этиб, лашкар марказига ҳужум қилди.
Жангнинг биринчи куниёқ 70 минг мусулмон шаҳид бўлди. Бироқ хатолар шу билан
тўхтамади. Орқага қоча туриб у иккита қалъани (Байаса ва Убадда) таянчсиз ва
ёрдамсиз қолдирди. Насронийлар Байасани қамалга олиб, ундаги бирор жонни тирик
қолдирмадилар. Шундан кейин улар 13 кун давомида Убадда шаҳрини қамалга олдилар.
Улар мусулмонларга омонлик ваъда қилдилар, шаҳар аҳли уларга ишониб қалъани
топширганларида, салбчилар бирорта одамни қолдирмай ўлдирдилар, 60 мингга яқин
мусулмон шаҳид кетди. 
Носир ҳатто Ишбилияни ҳам ташлаб, Шимолий Африкага қочиб кетди, ўз саройига кириб
олиб, ўрнига 10 ёшли ўғлини қолдирди. Ўзи бир йил ўтиб 34 ёшида вафот этди. “Ал-Иқоб”
жангидан сўнг кастилияликлар армиясида қандайдир дард пайдо бўлиб, насронийлар
орқага қайтишга мажбур бўлдилар.
614 йилда “яккахудочилар давлати” қулади. Унинг ўрнига “Заната” қабиласининг
суннийлар давлати пайдо бўлиб, тарихда “Давлатул-бану Марин” номи билан қолди. 
620 йилда Балеар ороллари қулади. 20 минг одам Арагон давлати жангчилари
томонидан ўлдирилди. 
625 йилда Андалуснинг Жануби-Шарқий қисмида Ибн Ҳуд бошчилигидаги унчалик катта
бўлмаган давлат пайдо бўлади. 
633 йилда “бану Зайан” қабиласи Жазоир билан бирга “Давлатул-Муваҳҳидиндан”
ажралиб чиқади. Шу йили Андалуснинг пойтахти Қуртуба қулади. Ўттиз мингга яқин
уйлар ҳовлилари билан ва яна уч мингта масжид салбчилар қўлига ўтиб кетади. Қуртуба
500 йилдан зиёд вақт давомида Андалуснинг пойтахти бўлиб келганди. 
Андалуснинг энг катта масжиди 633 ҳижрий йилнинг 23 Шаввал куни черковга айланди
ва шу кунгача фаолият юритмоқда. 
636 йилда Валенсия қулади. Бу шаҳарни беш йил давомида қамал қилдилар. Қалъа
насронийлар қўлига ўтганидан кейин эллик минг мусулмон Шимолий Африкага қочди.
Барча масжидлар черковга айлантирилди. Тунисдаги “Бану Ҳафс” қабиласи Валенсия
аҳолисига ёрдам бермоқчи бўлди, бироқ қаттиқ қаршилик туфайли уларнинг қўлидан ҳеч
нарса келмади. 
641 йилда Валенсия ёнидаги Бания шаҳри қўлдан кетди.
643 йилда Жайан шаҳри қулади. 
Жануби-Ғарбдаги Ашбалия ва Жануби-шарқдаги Ғарнота шаҳарлари қолди, холос. 
Кимдир “нима учун бунчалик кескин таназзул юз берди?” деб савол бериши мумкин.
Бунгача ўнлаб йиллар олдин адолатсизлик қарор топганди:
1. Муҳаммад ибн Тумирт даврида ёлғон мафкура ва ақидада катта хатолар кенг
тарқалганди
2. Халқ орасида ўзаро низолар ва зиддиятлар мавжуд эди
3. Муҳаммад ибн Тумиртнинг ва унинг ортидан эргашганларнинг хатолари. Улар ҳеч
кимнинг гапига қулоқ солишмас, солишса ҳам аҳмоқ ёки разил вазирларнинг йўриғи
билан юришарди. 
4. Халқ бу ҳаёт ноз-неъматларига маҳлиё бўлиб қолди, Парвардигорнинг олдига
31 / 37

---