A ashirov, sh. Atadjanov

Садохина. — М ., 2000.

---

a w a l har bir fan sohasidagi tadqiqotlar ilm iy-m etodologik 
ishlanmalarga asoslanishi lozimligini va o ‘z navbatida mavjud 
tarixiy m uam m olar yechimining to ‘g‘riligi uning nazariy asosi 
bilan belgilanishini alo h id a qayd etm oq joiz. Bu o ‘rin d a 
etnologiyani ramziy shaklda ulkan bir daraxt deb tasaw ur qilsak, 
nazariy-metodologik tadqiqotlar uning ildizini tashkil etadi. Zero, 
ildiz qanchalik baquw at, chuqur ketgan b o lsa, daraxt shuncha- 
lik barq urib yashnaydi. Shu boisdan ham hozirgi etnologik 
tadqiqotlarni nazariy-metodologik qarashlar bilan boyitish va 
fanning turli mavzulari doirasida bajarilayotgan izlanishlarga il­
miy konsepsiyalarni asos qilib olmoq zarur. Chunki, nazariy 
xulosalarsiz yoki tarixiy dalil-isbotlarsiz m uam m oning tadqiq 
qilinishi ayrim hollarda salbiy oqibatlarga olib kelishi, ya’ni milliy 
nizolarni keltirib chiqarishi ham mumkin.
Endi esa etnologiyanig asosiy tadqiqot obyektlaridan biri 
hisoblangan etnos va etniklik masalasiga biroz kengroq e ’tibor 
qaratsak.
ETNOS (yunoncha — «xalq»; ingl. — ethnos; nem.
— 
yethnos)
— tabiiy-tarixiy jarayonlar natijasida tarkib topgan kishilar 
guruhidir1. Dunyoning turli hududlarida istiqomat qiluvchi turli 
ijtimoiy-siyosiy jam oalar orasida o ‘zbek tilida 
el, xalq,
ilmiy 
adabiyotlarda — 
etnos
deb yuritiluvchi kishilar jam oasi alohida 
ajralib turadi. 
«Etnos»
term ini maxsus adabiyotlarda paydo 
boMganiga ancha vaqt bo ‘lgan. Lekin, alohida kishilar guruhini 
anglatuvchi ibora sifatida faqatgina XX asrning ikkinchi yarm i- 
dan etnogenez va etnik tarix, um um an etnik jarayonlarga 
qiziqishning kuchayishi natijasida yanada kengroq ilmiy iste’mol 
doirasiga kirgan2. Shubhasiz, mazkur ibora bugungi kunga kelib 
ijtimoiy fanlar tizimida o ‘zining munosib o ‘rnini topdi, deb 
hisoblash mumkin. Hozirda ushbu atam ani nafaqat etnologlar, 
balki faylasuflar, tarixchilar, siyosatshunoslar, sotsiologlar,