A ashirov, sh. Atadjanov

ETNOS M UAM M OSI BILAN BOFLIQ QARASHLAR
VA NAZARIYALAR
III. 1. Etnos va etniklik
111.2. Primordializm va konstruktivizm
111.3. Etnogcnez va etnik tarix
111.4. 0 ‘zbek xalqining shakllanish jarayoni
III. 1. Etnos va etniklik
Insoniyat tarixi — bu nafaqat davlatlar, buyuk shaxslar va
g‘oyalar tarixi, balki xalqlar tarixi ham hisoblanadi. Kishilar bir
necha ming yillik faoliyati mobaynida davlatlarga asos solganlar,
ular orasidan buyuk arboblar yetishib chiqqan, ko‘plab madani­
yatlar va tillarni yaratib, sharafli ishlarva jangujadallar qilganlar.
Shuningdek, ular buyuk kashfiyotlar yaratganlar, qahramon-
liklar va aksincha fojiali ishlarni amalga oshirganlar1. Qolaversa,
odam biologik mavjudot - - tabiatning bir qismi sifatida kishilik
jamiyatidagi evolutsion taraqqiyot natijasida hamda ijtimoiy omil-
larning ta’siri tufayli muayyan ijtimoiy guruhlar va jamoalarga
bo'linadi. Mana shunday asosiy jamoalardan biri — fanda etnos
deb yuritiladi.
Biz yashayotgan ona zaminda turli-tuman xalqlar o ‘zlarining
milliy-etnik madaniyati va an’analari bilan boshqalaridan ajralib
turadi. 0 ‘z navbatida, har bir etnik birlik o ‘ziga xos shakllanish
va etnik rivojlanish tarixiga ega. Akademik N.I. Konrad ta’biri bilan
aytganda: «...har bir xalq son jihatidan katta yoki kichik bo‘-
lishidan qat’i nazar takrorlanmas xususiyatlarni o ‘zida mujassam
etgan, o ‘ziga xos tarixiga ega. Hatto aytish mumkinki, insoniyat
tarixi kichik xalqlar tarixidan ham ibtido oladi».
Qo‘llamaning ushbu qismida etnos muammosi yuzasidar.
nazariy-metodologik qarashlar va ilmiy farazlami tahlil qilishdan
; Этнология. У чебник для высших учебны х заведений. П од ред. А.П