Эргаш Ғозиев

 
бериладилар, барча нарсаларга 
ишонадилар, қайси
 
йўлга кириб қолганликларини англаб етадилар, бироқ
 
“компания” фикрига қарши боришга ботина олмай кўнгилсиз ишларга қўл 
урадилар. Кўпинча тартиббузарлар қилмишларига тавба қилиб, синф 
жамоаси аъзоларини ишонтирадилар, лекин маълум фурсат ўтгандан сўнг 
берган ваъдаларини бутунлай унутадилар.
 
Учинчи гуруҳга мансуб тарбияси қийин
 
ўсмирлар шахсиятпарастлик
туфайли қонунбузарлик, тартиббузарлик йўлига кириб қоладилар. Улар 
шахсий талаблари ва эҳтиёжларини қондириш учун ҳap қандай ножўя хатти-
ҳаракатдан 
қайтмайдилар, 
ҳамиша 
одамларга 
яхшилик 
қилишни 
орзулайдилар, бироқ ўзларининг шахсий манфаатларини ижтимоий 
манфаатдан юқори қўядилар. Ўзларининг хоҳишларини тақиқланган усуллар 
билан амалга оширадилар, сўнг қилмишларига афсус-надомат чекадилар, 
руҳан эзиладилар. Лекин мазкур кечинмаларни тез унутадилар, уларнинг 
шахсий эҳтиёжлари ҳар қандай юксак ҳислардан, хоҳишлардан устун туради. 
Ахлоққа хилоф хатти-ҳаракатлар ачиниш ҳисси тарзида намоён бўлади, 
холос. 
 

---

157 
Инжиқ табиатли ўсмирлар тўртинчи гуруҳга мансуб бўлиб, улар синф 
жамоасида ўз ўринларини топа олмаганидан қайғурадилар. Бундай ўқувчилар 
гинахон, 
аразчи 
бўладилар, 
шунинг 
учун 
синф 
жамоасида 
камситилаётгандек, кечинмалар билан яшайдилар. Бундай ҳолатнинг 
вужудга келишига асосий сабаб шахсий имкониятлардан кўра интилиш, майл 
ва обрў кетидан қувишнинг устунлигидир. Улар жамоа аъзоларининг 
ҳурматига сазовор бўлишни хоҳлайдилар. Кўпинча тундлик билан иш 
тутадилар, бирор нарсага хайрихоҳликлари яққол кўзга ташланмайди. 
Тушкунлик кайфияти, умидсизлик, ўз имконияти, ақлий, қувватига 
ишончсизлик уларга хос хусусиятлардир. Улар қонун ва қоидаларни бузишга 
астойдил ҳаракат қилмасаларда, таълим ва тарбия жараёнида қийинчилик 
туғдирадилар.
Тарбияси 
қийин 
ўсмирларнинг 
хатти-ҳаракатларини 
ижобий 
йўналишга буриб юбориш учун уларда масъулият, ғурур, жавобгарлик, 
ишонч каби юксак ҳисларни таркиб топтириш лозим. Бунинг учун уларга 
ёши, кучи, қобилияти ва қизиқишларини ҳисобга олиб, топшириқлар бериш 
айни муддаодир. Уларга кичик жамоани, спорт секциясини, тирик бурчакни 
бошқариш вазифасини ишониб топшириш натижасида салбий феъл-
атворларини камайтириш мумкин. Уларни ўзлари қизиққан тўгаракларга 
жалб қилиш орқали ўқишга салбий муносабатлари аста-секин йўқотиб 
борилади. 
Тарбияси қийин ўсмир ўқувчиларни қайта тарбиялаш учун 
қуйидагиларга эътибор бериш керак. 
Тарбияси қийин ўсмирларни келтириб чиқарувчи сабаблар мажмуаси.