Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Используемая литература: 
1. Абрамова Г.С. Психология в медицине / Г.С. Абрамова, Ю.А. Юдчиц 
– М.: ЛПА «Кафедра-М», 1998. – 272 с. 

---

50 
2. Кандыбович С. Л. Здоровье населения – залог стабильности и 
безопасности государства / С. Л. Кандыбович, М. Ф. Секач // Вестник 
Московского университета. Серия 14. Психология. – 2011, №4. С.32-38. 
3. Ушакова И.А. Здоровьесберегающая социализация иностранных 
студентов в медицинских вузах России: автореф. докт. социол. наук.- 
Волгоград , 2012. – 32 с. 
NAFAS OLISH ORGANLARI MAVZULARINI O‘QITISHDA PISA 
TOPSHIRIQLARIDAN FOYDALANISH
Azimov I.T., N.I.Toshpo‘latova, U.K.Tojiboyeva (TDPU) 
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoevning 25.01.2020 sanasidagi Oliy majlisga 
murojatnomasida ta’lim tizimiga alohida e’tibor qaratdilar.
Mamlakatimizda ilm-fanni yanada ravnaq toptirish, yoshlarimizni chuqur 
bilim, yuksak ma’naviyat va madaniyat egasi etib tarbiyalash, raqobatbardosh 
iqtisodiyotni shakllantirish borasida boshlagan ishlarimizni jadal davom ettirish va 
yangi, zamonaviy bosqichga ko‘tarish maqsadida Prezidentimiz tomonidan 2020 
yilni
 
“Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili”,
 
deb nom 
berishi”. Barcha ilm ahlini va pedagogalr oldiga juda katta vazifalarni qo‘ydi.
Shu sababli maktab o‘quv dasturlarini ilg‘or xorijiy tajriba asosida 
takomillashtirish, o‘quv yuklamalari va fanlarni qayta ko‘rib chiqish, ularni xalqaro 
standartlarga moslashtirish, darslik va adabiyotlar sifatini oshirish davr talabidir. 
Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi yo‘nalishlarda 
fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga barcha shart-sharoitlar 
yaratib berilishi haqidagi fikrlari hamda 
2021 yilgi xalqaro baholash jarayoniga 
tayyorgarlik ko‘rishga alohida urg‘u berib o‘tganliklari har bir biologiya, 
matematika, kimyo, fizika bo‘yicha o‘qituvchilarning Xalqaro baholash tizimi 
PIRLS, TIMSS, PISA, TALLIS haqidagi bilimlarini takomillashtirishga va TIMSS, 
PISA bo‘yicha topshiriqlar bankini yaratish hamda ta’lim tizimiga tatbiq etish 
muximligini ko‘rsatib berdi. 
PIRLS - boshlang‘ich 4 - sinf o‘quvchilarining matnni o‘qish va tushunish 
darajasini baholash; TIMSS - 4 va 8-sinf o‘quvchilarining matematika va tabiiy 
yo‘nalishdagi fanlardan o‘zlashtirish darajasini baholash; PISA - 15 yoshli 
o‘quvchilarning o‘qish, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan savodxonlik 
darajasini baholash; TALIS - rahbar va pedagog kadrlarning umumiy o‘rta ta’lim 
muassasalarida o‘qitish va ta’lim olish muhitini hamda o‘qituvchilarning ish 
sharoitlarini o‘rganish. TIMSS, PISA yordamida o‘quvchilarning ta’limiy yutuqlari: 
bilish, qo‘llash, mulohaza yuritish kabi qobiliyatlari baholanadi. Xalqaro 
baholashning “Tabiiy fanlardan savodxonlik” yo‘nalishi o‘quvchilarning fizika, 
biologiya, kimyo, geografiya fanlaridan egallagan bilim va ko‘nikmalarini kompleks 
holda tekshiradi. O‘quvchilarga taklif etiladigan hayotiy vaziyatlar har bir insonning 
shaxsiy hayotida uchraydigan dolzarb muammolar bilan bog‘liq (masalan, parhez 
davomida iste’mol qilinadigan mahsulotlar), jamoa yoki jamiyatning a’zosi sifatida 

---

51 
(masalan, shaharga nisbatan elektrostansiyaning joylashgan o‘rnini aniqlash) yoki 
dunyo fuqarosi sifatida (masalan, “parnik effekti”ning oqibatlarini anglash). 
Xalqaro baholash dasturlari bo‘yicha tadqiqotlarda ishtirok etishga 
tayyorgarlik ko‘rish uchun o‘tgan yillarda foydalanilgan savollar mazmunini 
o‘rganib chiqib, tahlil qilish va ulardan ta’lim jarayonida foydalanish kerak. Odam 
va uning salomatligi kursini o‘qitish davomida quyidagicha berilgan Xalqaro 
baxolash topshiriqlaridan foydalanish orqali o‘quvchilarimizda biologik 
savodxonlikni va biologiyaga bo‘lgan qarashlarini ijobiy tomonlarga 
o‘zgartirishimiz mumkin.
Quyida berilgan topshiqlardan odam va uning salomatligi kursining nafas 
olish sistemasi mavzularini o‘qitishda foydalanishimiz mumkin.