Toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Использованная литература:
1.Грамотность чтения
: 
учебно-методическое пособие / авт. – сост.: 
А.В.Алферова, Л.В.Гордиенко [и др.]; под ред. Ю.П.Лахиной. – Подгоренский, 
2016. – 78 с. 
2.Бунеев Р.Н. Понятие функциональной грамотности // Образовательная 
программа “Школа 2100”, Педагогика здравого смысла / Под ред. А.А. 
Леонтьева
3. И.Р.Аскаров, Н.Х.Тухтабаев, К.Гапиров «Химия 7» учебник для 7 
классов 161 с. 
ODAM VA UNING SALOMATLIGI QON VA QON AYLANISH 
SISTEMASI MAVZUSINI O‘QITISHDA PISA TOPSHIRIQLARIDAN 
FOYDALANISH
Azimov I.T., М. Umaraliyeva, N.I.Toshpo‘latova (TDPU)
 
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoevning 25.01.2020 sanasidagi Oliy majlisga 
murojatnomasida ta’lim tizimiga alohida e’tibor qaratdilar. Prezidentimiz o‘z 
ma’ruzalarida “O‘zbekistonni rivojlangan mamlakatga aylantirishni maqsad qilib 
qo‘ygan ekanmiz, bunga faqat jadal islohotlar, ilm-ma’rifat va innovatsiya bilan 
erisha olamiz. Buning uchun, avvalambor, tashabbuskor islohotchi bo‘lib maydonga 
chiqadigan, strategik fikr yuritadigan, bilimli va malakali yangi avlod kadrlarini 
tarbiyalashimiz zarur. Shuning uchun ham bog‘chadan boshlab oliy o‘quv 
yurtigacha – ta’limning barcha bo‘g‘inlarini isloh qilishni boshladik. 

---

43 
Nafaqat yoshlar, balki butun jamiyatimiz a’zolarining bilimi, saviyasini 
oshirish uchun avvalo ilm-ma’rifat, yuksak ma’naviyat kerak. Ilm yo‘q joyda 
qoloqlik, jaholat va albatta, to‘g‘ri yo‘ldan adashish bo‘ladi”. Prezidentimizning bu 
fikrlari ilm – fan, ta’lim soxasida faoliyat ko‘rsatayotgan olim va pedagoglarga 
yuksak ma’suliyat qo‘yish bilan bir qatorda ishonchni bildiradi. 
Shu sababli maktab o‘quv dasturlarini ilg‘or xorijiy tajriba asosida 
takomillashtirish, o‘quv yuklamalari va fanlarni qayta ko‘rib chiqish, ularni xalqaro 
standartlarga moslashtirish, darslik va adabiyotlar sifatini oshirish davr talabidir. 
Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi yo‘nalishlarda 
fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga barcha shart-sharoitlar 
yaratib berilishi haqidagi fikrlari hamda 
2021 yilgi xalqaro baholash jarayoniga 
tayyorgarlik ko‘rishga alohida urg‘u berib o‘tganliklari har bir biologiya, 
matematika, kimyo, fizika bo‘yicha o‘qituvchilarning Xalqaro baholash tizimi 
PIRLS, TIMSS, PISA, TALLIS haqidagi bilimlarini takomillashtirishga va TIMSS, 
PISA bo‘yicha topshiriqlar bankini yaratish hamda ta’lim tizimiga tatbiq etish 
muximligini ko‘rsatib berdi. 
PIRLS - boshlang‘ich 4 - sinf o‘quvchilarining matnni o‘qish va tushunish 
darajasini baholash; TIMSS - 4 va 8-sinf o‘quvchilarining matematika va tabiiy 
yo‘nalishdagi fanlardan o‘zlashtirish darajasini baholash; PISA - 15 yoshli 
o‘quvchilarning o‘qish, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan savodxonlik 
darajasini baholash; TALIS - rahbar va pedagog kadrlarning umumiy o‘rta ta’lim 
muassasalarida o‘qitish va ta’lim olish muhitini hamda o‘qituvchilarning ish 
sharoitlarini o‘rganish. TIMSS, PISA yordamida o‘quvchilarning ta’limiy yutuqlari: 
bilish, qo‘llash, mulohaza yuritish kabi qobiliyatlari baholanadi. Xalqaro 
baholashning “Tabiiy fanlardan savodxonlik” yo‘nalishi o‘quvchilarning fizika, 
biologiya, kimyo, geografiya fanlaridan egallagan bilim va ko‘nikmalarini kompleks 
holda tekshiradi. O‘quvchilarga taklif etiladigan hayotiy vaziyatlar har bir insonning 
shaxsiy hayotida uchraydigan dolzarb muammolar bilan bog‘liq (masalan, parhez 
davomida iste’mol qilinadigan mahsulotlar), jamoa yoki jamiyatning a’zosi sifatida 
(masalan, shaharga nisbatan elektrostansiyaning joylashgan o‘rnini aniqlash) yoki 
dunyo fuqarosi sifatida (masalan, “parnik effekti”ning oqibatlarini anglash). 
Xalqaro baholash dasturlari bo‘yicha tadqiqotlarda ishtirok etishga 
tayyorgarlik ko‘rish uchun o‘tgan yillarda foydalanilgan savollar mazmunini 
o‘rganib chiqib, tahlil qilish va ulardan ta’lim jarayonida foydalanish kerak. Odam 
va uning salomatligi kursini o‘qitish davomida quyidagicha berilgan Xalqaro 
baxolash 
topshiriqlaridan 
foydalanish orqali o‘quvchilarimizda biologik 
savodxonlikni va biologiyaga bo‘lgan qarashlarini ijobiy tomonlarga 
o‘zgartirishimiz mumkin.
Quyida berilgan topshiqlardan odam va uning salomatligi kursining qon, qon 
aylanish organlari, nafas olish sistemasi mavzulari va shunigdek sezgi organlaridan 
ko‘rish organi mavzusini o‘qitishda foydalanishimiz mumkin.