Lekciya 1 Tálimde xabar resursları. Tálimde xabar resursları hám olardıń klassifikaciyası, avtomatlastırılǵan xabar resurslarıı tálimde xabar resurslarınıń klassifikaciyası Reje

 
 
Modellerdi salıstırıw
Maǵlıwmatlardıń tarmaqlı modeli ierarxik modelge qaraǵanda mashina jumıs 
ortalıǵında túrli predmet tarawları ushın xabarlardı sáwlelendiriwshi ulıwma qural bolıp 
esaplanadı. Kóplegen predmet tarawları maǵlıwmatları ortasındaǵı baylanıslar tarmaqlıq 
kóriniske iye. Bul bolsa maǵlıwmatlardıń ierarxiyalıq modeline iye bolǵan MBBS nan 
paydalanıwdı sheklep qoyadı. Tarmaqlı modeller sonday-aq maǵlıwmatlardıń 
ierarxiyalıq baylanısında sáwlelendiriwge imkan beredi. Modellerdiń quramı tarmaqlı 
modellerdiń ústinligi. Bunnan basqa tarmaqlı modeller menen islew texnologiyası 
paydalanıwshı ushın qolay. Sebebi maǵlıwmatlarǵa kiriw ámelde hesh qanday 
sheklewlerge iye emes hám tuwrıdan-tuwrı hár qanday baqıshtaǵı ob`ektlerge kiriw 
imkanı bar. 
«Ислеп шы2ары7шы цех» т6риндеги жазы7 
«Цехты4 тапсырыл2анлы2ы 
«%нимлер базасы» т6риндеги жазы7 
«Таяр 5ним» т6риндеги жазы7 
«ТАПСЫРЫ?» т6риндеги жазы7 
%ним бойынша режелер 
«РЕЖЕ» т6риндеги жазы7 
Цех режелери 
%нимди тапсыры7 
Топлам 
Топлам 
Топлам 
Топлам 

---

3-súwret. Tarmaqlı modellerde orınlanǵan maǵlıwmatlar 
bazası úlgisi 
 
Relyatsion model`

Maǵlıwmatlardıń relyatsion modeli joqarıda kórip shıǵılǵan tarmaqlı hám 

ierarxiyalıqlardan paydalanıwshı ushın qolay bolǵan kesteli kórinisler hám 
maǵlıwmatlarǵa kiriwdiń ápiwayı dúzilisi menen parqlanadı. Maǵlıwmatlardıń relyatsiyalıq 
modeli ápiwayı eki ólshemli keste - qatnasıq (model ob`ektleri)–lardıń jıyındısı. 
Relyatsiyalıq modeldegi relyatsiyalıq baylanısqan eki kesteler arasındaǵı mantiqiy 
baylanıslar keste qatnasıqlarınıń bir qıl ózine tán qásiyetleriniń mazmunı jaǵınan teńligine 
qaray ornatıladı. 
Keste-qatnasıq relyatsiyalıq modellerdiń universal ob`ekti esaplanadı. Bul 
relyatsiyalıq modeldi támiynlewshi túrli MBBS larındaǵı maǵlıwmatlardı birdeylestiriw 
imkaniyatın beredi. Olardı islew operatsiyaları qatnasıqlar algebrası hám relyatsiyalıq 
esap-kitaplarınıń universal apparatınan paydalashıwǵa tiykarlanǵan.