Lekciya 1 Tálimde xabar resursları. Tálimde xabar resursları hám olardıń klassifikaciyası, avtomatlastırılǵan xabar resurslarıı tálimde xabar resurslarınıń klassifikaciyası Reje

 Fayllar modeli maǵlıwmatlarınıń sistemaları
Fayllar modeli maǵlıwmatlarınıń tiykarǵı sistemaları –maydan, jazıw, fayl. Jazıw 
maǵlıwmatların islewdiń tiykarǵı sistema birligi tez hám sırtqı yad ortasında almasıw birligi 
esaplanadı. 
Maydan
- maǵlıwmatlardı dúziwdiń ápiwayı birligi bolıp, xabardıń óz-aldına, 
bólinbes birligi bolıwı rekvizitke sáykes keledi. 
Jazıw 
– logikaǵabaylanısqan rekvizitlarǵa sáykes keliwshi maydanlar jıyındısı. 
Jazıwdıń dúzilisi óz quramına kiriwshi hár bir ápiwayı maǵlıwmatqa iye maydanlar quramı 
hám izbe-izligi menen belgilenedi. 
Fayl 
- bólek maydanlarda mazmunǵa iye bolǵan bir qıylı dúzilistegi kóplegen jazıw 
nusqaları. Jazıw nusqası maydanlardıń belgili mazmunǵa iye bolǵan jazıwlardı 
sáwlelendiredi. Fayl jazıwı dúzilisi – sızıqlı, yaǵnıy maydan jalǵız mazmunǵa iye hám toparlı 
maǵlıwmatlar joq. Hár bir jazıw nusqası jalǵız jazıw gilti bir qıylı boladı. Ulıwma jaǵdaylarda 
jazıw giltleri eki túrli kóriniste: dáslepki hám ekinshi giltler boladı. 
Dáslepki gilt (DG)-
jazıwdı mánisi jaǵınan birdeylestiriwshi bir yamasa bir neshe 
maydanlar. Dáslepki gilt bir maydannan ibarat bolsa ol ápiwayı, eger bir neshe maydanlı 
bolsa – túrli quramlı gilt esaplanadı. 
Ekinshi gilt (EG)
– onıń mazmunı fayldıń bir neshe jazıwlarınan tákirarlanadı, 
yaǵnıy ol jalǵız emes. Eger dáslepki gilttiń mazmunına qaraǵanda tek bir ǵana jazıw 
nusqası tabılsa, ekinshi gilt boyınsha bir neshe nusqa tabılıwı múmkin. 
Maǵlıwmatlardıń sanap ótilgen dúzilisi bir qatar MBBS da qollanıladı. Bul bolsa usı 
túsinikti belgili mániste ulıwmalastıradı. 
Indeksatsiyalaw.
Gilt penen fayl jazıwına kiriwdiń sıpatlı quralı indeksatsiyalaw. 
Иndeksatsiyalawda indeksli qosıÓFa fayl jaratıladı. Ol maǵlıwmatlar faylı giltiniń barlıq 
mazmunın tártiplestirip ózinde saqlaydı. Иndeksli faylda hár bir gilt mazmunı ushın 
maǵlıwmatlar faylınıń tiyisli jazıwına mólsherlengen kórsetkish boladı. Kólemi tiykarǵı 
fayldan kishi indeksli fayl bar bolǵanda berilgen gilt boyınsha qıdırılıp atırǵan jazıw tez 
tabıladı. Maǵlıwmatlar faylında jazıw kórsetkishi járdeminde usı jazıwǵa jol ashıladı. 
Иndeksatsiyalaw tek ǵana dáslepki emes, bálki ekinshi gilt boyınsha da ámelge asırılıwı 
múmkin. 

---