Lekciya 1 Tálimde xabar resursları. Tálimde xabar resursları hám olardıń klassifikaciyası, avtomatlastırılǵan xabar resurslarıı tálimde xabar resurslarınıń klassifikaciyası Reje

Xabar kommunkaciyalari
dep ataladı. 
Belgili bir wazıypanı orınlaw ushın paydalanıwshı usı xabardı túrli kóz qarastan 
úyrenip shıǵadı: yaǵnıy 

---

pragmatik
(oldına qoyılǵan maqsetke erisiw); 
Semaktik 
(ruwxıy mazmun); 
Sintaktik
(xabarlardı uzatıw usılı); 
Xabar-paydalanıwshısı ushın xabardıń adekvatlıǵı (tap usı orınǵa sáykesligi) eń 
áhmiyetli qásiyetlerden esaplanadı. 
Paydalanıwshı alǵan xabardı túsiniw ushın usı tarawǵa tiyisli bilimge iye bolıw zárúr. 
Bunı 
tezaurus
-dep júritiledi. 
Tezaurus
– xabarlardan paydalanıwshı yamasa sistemaǵa iye bolǵan maǵlıwmatlar 
jıyındısı.

Ta'limge baylanıslı xabar resurslari, bir tárepten, milliy xabar resurslarınıń bir 

bólimi esaplanadı. Basqa tárepten, xabar resurslari xabar resursların islep shıǵarıw hám 
mámlekettiń intellektual potencialın asırıw ushın xızmet qıladı. Negizi, biz paradigmatik 
sxema haqqında sóylewimiz múmkin. 
" Xabar" --► " xabar dárekleri" --► " bilim" 
Tálim xabar resursları tekǵana texnikalıq resursların, bálki insan resursların hám 
intellektuallıq kapitaldı da óz -ishine aladı. 
Túrleri hám derekleri.
Tálimge tiyisli xabar resursları onsha túrme-túr emes, usınıń 
menen birge hár qıylı ob'ektler, modeller hám texnologiyalardı óz ishine aladı. Olar hár 
qıylı xabar ob'ektleri hám komplekslerin óz ishine aladı : tarmaqtı úyreniw dárekleri, xabar 
modelleri, intellektuallıq derekler, tálim standartları tálim jańalıqları, kadrlar resursları hám 
basqalar. Kóp dereklerdiń tiykarın xabar modelleri, kognitiv xabar modelleri hám xabar 
birlikleri quraydı. Xabar sistemaları hám texnologiyaları da xabar dáreklerine tiyisli.
Jaratılıw hám qáliplesiw. 
Tálim xabar resursların jaratıw basqıshlarınan biri 
tóplanǵan maǵlıwmatlardıń klassifikaciyası bolıp, bul keyingi háreketler ushın tiykar bolıp 
xızmet etedi. Klassifikaciyalaw hár qıylı xabar dárekleri hám olardıń xarakteristikaların túrli 
klasslar, kishi klasslar hám túrlerge baylanıstıradı, bul bolsa dáslepki maǵlıwmat jıynaqların 
sistemalastırıw hám dereklerdi keyinirek qóllawda klasslardıń qásiyetlerinen paydalanıw 
imkaniyatın beredi. Oqıw xabar resursları klassifikaciyalanǵannan keyin, olardı birlestiriw 
ámelge asıriladı. Maǵlıwmat jıynaw texnologiyaları hám usıllarınıń túrli-túrligi keyinirek 

---

qayta islew kerek bolǵan maǵlıwmatlar túrleriniń túrli- túrligin keltirip shıǵaradı. Kóp hár 
qıylı maǵlıwmatlardı qayta islew qolaysız hám nátiyjesiz. 
Hár qıylı tálim xabar dereklerin qayta islew, saqlaw hám almastırıwdı ápiwayılastırıw 
ushın maǵlıwmattı keyinirek qayta islewde paydalanılatuǵın birden-bir strukturalıq 
formaǵa alıp keledi. Bunday oqıw xabar resursları birlestirilgen dep ataladı.