O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universitetining pedagogika instituti «gumanitar fanlar kafedrasi»

Pastqam (evtrof – grekcha ev – yaxshi, trope -to’yinish ) botqoqlar
, yer osti suvlari bilan 
to’yinadi. Yer osti suvlari tuzlarga boy bo’ladi. Yassi yuzaga ega va o’simliklarga boy. Mazkur 
botqoqlar suvayirg’ichlarda, terassalarda va daryo qayirlarida rivojlanadi. Ular o’tli, o’rmonli 
botqoqlardir. 
Yuqori botqoqlar (oligotrof botqoqlar) asosan atmosfera yog’inlari bilan to’yinadigan 
botqoqlar. O’simlik qoplami juda ko’p, ko’pincha qabariq shaklga ega. Chunki mazkur qatlamni 
tashkil qiladigan sfagnli moxlari botqoqning suvlarini minerallashtirish darajasi past bo’lgan 
markazda tez o’sadi. Sfagnli moxlaridan tashqari yuqori botqoqlarda pushina, bagulnik, 
kassandra, klukva xam o’sadi. Ba botqoqlarda balandliklar pstqam bilan almashinib turadi. 
Oraliq botqoqlar (mezotrof botqoqlar)
yuqori va pastqam botqoqlar oralig’ida bo’ladi. 
Ular ham yer osti suvlaridan, ham atmosfera suvlari hisobiga vujudga keladi. Baland joylarda 
o’sadigan o’tlar asosan atmosfera yog’inlari hisobiga rivojlanadi, ba yerlarda yuqori botqoqlarga 
xos o’simliklar rivojlanadi. Pastqam joylarda esa quyi botqoqlarga xos o’simliklar o’sadi.
68
Strahler, Alan H, “Introducing physical geography”. 2003, 
 4
69, 556- bet (mazmun-mohiyatidan 
foydalanildi) 

---

76 
4. Muzliklar – Kriosfera. 
Muzliklar – bu muzlarning tabiiiy to’plami bo’lib, ular 
mustaqil harakat qila oladi. Muzliklar yer yuzasining shunday joylarida hosil bo’ladiki, bu 
yerlarda ko’p yillik yoqqan qor erib yoki bug’lanib ketadigan ko’p yillik yog’in miqdoridan ortiq 
bo’ladi. Domiy muzlar bilan qoplangan maydon quruqlik yuzasining taxminan 11% ini tashkil 
etadi. Agar Yer sharidagi barcha muzni quruqlik yuzasiga bir tekis taqsimlansa, uning qalinligi 
182 m bo’lar edi.
Muzliklar – qor va muzlarning hosil bo’lishi uchun nam yetkazib beruvchi gidrosferaning, bu 
namni qattiq holda (qor, do’l va x.k.tarzida), bir joydan ikkinchi joyga olib boradigan 
atmosferaning va yuzasida muzliklar hosil bo’lishi mumkin bo’lgan litosferaning o’zaro ta’siri 
natijasida vujudga keladi va