www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022
Sahifa: 40
1. Цой М.Н. Создание электронного учебно-методическогш комплекса:
теория и практика: Монография / Под ред. Р.Х, Джураева. - Ташкент: Fan va
texnologiya, 2013. - 212 с.
2. Цой М.Н., Джураев Р.Х. Работа с мультимедийным учебным
пособием
на уроке: Методическое руководство^Н Ташкент: УзНИИПН, 2011. - 45 с
www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022
Sahifa: 41
ISLOMNING O'RTA OSIYOGA KIRITILISHI TARIXI
Madalbekov Yaxyobek O‗ktambekovich
Andijon mashinasozlik instituti akаdemik litseyi
O‗zbekiston tarixi fani o‗qituvchisi
O'rta Osiyo arab istilochilari tomonidan zabt etilishi VII-asr oxiri va VIII-asr
boshlarida ummaviylar sulolasi hukmron bo'lgan 661-750- yillarda arablar harbiy
yurishining ikkinchi bosqichiga to'g'ri keladi. O'rta osiyo
xalqlari hayotiga islom
ta'limotining kiritilishi muayyan darajada ijobiy rol o'ynadi. Jumladan, arablar
hukmronlik qilgan
dastlabki asrlarda ilohiyot, fan, falsafada arab tili hukmron
bo'lgan. Ammo keyinchalik mahalliy xalqlarning o'z tillarida ham madaniyat
rivojlanib, unga islomning ta'siri kuchli bo'lgan. O'rta
Osiyo xalqlari madaniyati,
ilohiyot va fanlarning rivojlanishiga islomning ta'siri kuchli bo'lgan. XIV-XV
asrlardagi uyg'onish davrida undan keyingi hayotda jahonga mashhur olim,
mutafakkirlar, ilohiyot sohasining yirik namoyondalari yetishib chiqqanlar. XIX
asrning 70-yillarida Turkiston boshqa taraqqiy etgan
mamlakatlarga nisbatan
ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy rivojlanish darajasidan ancha orqqada edi. Yagona
markazlashgan davlat emas edi. Turkiston 3 ta xonlikka: Qo'qon, Buxoro va Xiva
xonliklariga bo'lingan edi. Ular o'rtasidagi nizolar mamlakatning
iqtisodiy-madaniy
hayotning rivojlanishiga katta salbiy ta'sir ko'rsatar edi. Bu hham o'z navbatida
mehnatkashlar ommasi ongining o'sishiga salbiy ta'sir ko'rsatgan edi. XIX asrning
ikkinchi yarmida Turkistonni chor Rossiya zabt etgan.
Chorizmning Turkistonni
ishg'ol etishi qisqi muddatli harbiy siyosiy harakat bo'lmay, qariyb chorak asrni o'z
ichiga olgan va Turkiston xalqlari hayotida muayyan iz qoldirgan ziddiyatli tarixiy
hodisadir. Istilo Qo'qon xonligining g'arbiy chegarasi hisoblangan. Oqmachit qal'asi
(Qizil O'rda)ning 1853 yilda bosib olinishi bilan boshlangan. Chorizmning
Turkistondagi istilochilik harakati 1876 yilda shu xonlik markazi - Qo'qonning taslim
bo'lishi bilan tugallangan. 1900 yili Turkiston aholisining 4,15 foizi ko'chib kelganlar
edi. Ular eng yaxshi yerlarning 2659 ming desyatinasini o'z qo'llariga olganlar. Ushbu
o'zgarishlar natijasida o'lkani siyosiy hayotida ham o'zgarishlar
yuz bergan,