Integratsiyalashgan pedagogikasi

1-m asala
(doskaga qisqacha yozib qo‘yiladi). Skumbriya so- 
atiga 20 km tezlikda suzishi mumkin. Akulaning tezligi skumbriya 
tezligidan 6 km/s ko‘p. Qihch baliq esa akula tezligidan 5 marta 
ortiq tezlikda suzishi mumkin. Qilich bahq qanday tezlikda su­
zishi mumkin? (Bolalar mustaqil yechishadi.)
Skumbriya — 20 km/s.
Akula — ? ga qaraganda 6 km/ko‘p.
Qilich baliq — ? ga araganda 5 marta ko‘p.
20+6=26 km/s — akula tezligi.
26+5=130 km/s — qilich bahq tezligi.
Javob: qilich baliqning tezligi 130 km/s.
2-m asala
(o‘quvchi kartochkadagi masalani o ‘qiydi). To‘rt 
qanotli uchar baliq juda katta masofalami uchib o‘tishga qodir. 
Bunday rekord masofaning uzunligi 1080 metr, davomiyligi esa 
60 sekund. Uning uzunligi qandayligini topasiz:
1080:90=12 m/sek.
Bolalar mustaqil yechadilar. Xabar bemvchi kartochkalar yor­
damida tekshiriladi.
3-masala
(o‘quvchi kartochkadagini o‘qiydi). Terisi qalin den­
giz toshbaqasi «Qizil kitob»ga kiritilgan. U yiliga 200 ta tuxum 
qo‘yadi, quruqlikdagi toshbaqa esa 20 ga yaqin. Dengiz toshba­
qasi necha marta ko‘p tuxum qo‘yadi?
Bolalar og‘zaki yechishadi: 200:20=10 marta ko‘p.
0 ‘qituvchi: — Aytingchi, bolalar shunday bo‘lsa-da, nima 
uchun dengiz toshbaqasining soni kam? Biz hisoblab chiqqan 
ma’lumotlarni e’tiborga oladigan bo‘lsak, buning aksi bo‘lishi 
kerak edi-ku?
Bolalar: — Tuxumini yorib chiqqan toshbaqalaming ham ­
masi ham dengizga yetib bormaydi. Ularni hayvonlar nobud qi­
ladi. Shuningdek, odamlar ham mazali go‘shti uchun katta tosh- 
baqalami ov qilishadi.
115

---

0 ‘qituvchi; — Endi esa dengiz tubidan kemaga ko‘tarilamiz va 
korall riflari bo'ylab harakat qilamiz. Korall riflari nima?
Bolalar: — Korallar — o‘simlik emas. Ular juda ham mayda 
hayvonlar — pohplardan tashkil topgan. Har bir polip kichkinagina 
joychaga o‘xshaydi. Mana shu uychalardan korall riflari hosil 
bo‘ladi.
0 ‘qituvchi: — Hozirgi vaqtda korall riflari uchun katta xavf 
tug‘ilgan, inson ularni termoyadro qurihnalari bilan yakson qil- 
moqda. Ular ifloslanish va dengiz yulduzlari hujumidan halok 
bo‘lyapti. Korall poliplarining skleti qurilishda qo‘llaniladi. Ular­
dan ohak olinib, turli bezaklar tayyorlanayotir.
4-masala
(o‘quvchi kartochkadagi masalani o‘qiydi). Korall 
riflarining maydoni 120 ООО km^, kengligi esa 60 km. Korall riflari 
qancha uzunlikka cho'zilib ketgan? Tenglama tuzib, masalani 
yeching. Doskadagi qisqacha yozuv.
s - 120 ООО km2 
b = 60 km 
a = ?
60a = 120 ООО km 
a = 2000 km — riflaming uzunligi.
Korall riflaridan o ‘tib ketdik. «SOS» xabari dengizchilar 
tilida — «Jonimizni qutqaring» ma’nosini anglatadi. Kitlar halok 
bo‘layotgani xususida yordam so‘ralmoqda.
5-masala.
Har yili okeanga yoriqlardan sizib chiqishi yoki 
kemalar halokati tufayli 8 min tonna neft tushadi. Bu bir tonna 
neft 12 km^ dengiz sathini ifloslantiradi. Bir yil ichida suv yuza- 
sining necha km^ ifloslanadi?
1 yil — 8 min tonna 
1 tonna — km^
1 yil — ? km^
3 yilda esa ? 96 ? 3=288 min km^.
0 ‘qituvchi: — Kema jum ah, kundaliklarni oching. Uy vazi­
fasini yozib ohng (uch variantda tavsiya etiladi: kuchli 
0
‘quvchi­
larga, o‘rtacha va bo‘sh o‘quvchilarga).