Integratsiyalashgan pedagogikasi

BoshlangMch sinflarda o‘qish va tabiatshunoslik
darslari integratsiyasi
0 ‘qish va tabiatshunoslik integratsiyasi im koniyati keng. 
Chunki ulaming ikkisi oldida ham umumiy ta ’hm va tarbiyaviy 
maqsadlar turadi. Bu darslarda o ‘quvchilar o ‘z yurti tabiati, tabiat­
dagi mavsumiy o ‘zgarishlar bilan tanishadi. Yowoyi uy hayvon- 
lari, hasharotlar olami haqida bilib olishadi. 0 ‘qish va tabiat- 
shunoshk darsining um umiy tarbiyaviy maqsadi ham bor: o ‘quv- 
chilarda tabiatga m ehr uyg‘otish, uni asrab-avaylashga o ‘rgatish. 
Ayni vaqtda, um um iy ta ’hm va tarbiyaviy vazifalar mavjudligi 
har bir o ‘quv fanining xususiy, o ‘ziga xos pedagogik vazifalari 
bo‘lishiga xalaqit bermaydi. Shuningdek, bunday vazifalar o ‘ziga 
yarasha turh metodlar bilan ishlashni talab etadi.
Tabiatshunoslik va o ‘qish darslarida o ‘rganish obyektlari bir 
xil tabiat hodisalari hisoblanadi. 0 ‘rganish jihatdan ularda yon­
dashuv farq qiladi, xolos. 0 ‘qish darslarida tabiatshunoslikka nis- 
batan, bolalarda estetik, hissiy jihatdan tabiatni anglash shaklla- 
nish vazifasini yechishda m as’uliyatliroq hisoblanadi. Bundan 
tashqari, o ‘qish darsida o ‘quvchining tabiatga nisbatan xususiy 
estetik munosabatini ifodalash uchun til vositasini bera olish ke­
rak. Umumiy mavzu va o ‘rganish obyektlari mavjudligi, o ‘qish va 
tabiatshunoslik darslarida ulaming turli jihat va metodga ko‘ra 
yoritilishi material ustida integratsiyalashgan yondashuv asosida 
ishlash maqsadga muvofiqligi haqidagi savolni ko‘ndalang qo‘yadi.

---

Darsni shunday rejalashtirish kerakki, turh fanlardan olingan 
m a’lum otlar bir-birini to ld irsin , mukammallashtirsin. Shunday 
qilib, bolalami tabiat bilan tanishtirish, ularda insoniy tuyg‘ulami 
tarbiyalash vazifasi hal etiladi. Tabiatshunoslikni o ‘rganish ja ­
rayonida ongda hisga qarab borsak, o ‘qishni o ‘rganish jarayonida 
his-tuyg‘ularimizni shakllantiramiz. Misol uchun, tabiatshunoslik 
bo ‘yicha darsda bolalar qishlam aydigan qushlar bilan tanish- 
moqda. Qaldirg‘och, tum a, yowoyi o ‘rdak kabilaming tashqi ko‘ri- 
nishi, nega qishda qolmay uchib ketishi, janubga uchishga tayyor- 
garchiligi, qanday uchishi, qay tarzda bola ochishini o‘rganadilar. 
Shu qushlar haqida she’rlar o ‘qiydilar.
Tabiatshunoslik darsi integratsiyalashgan bo‘lsa, 
0
‘quvchilar 
bilimini barcha uchun mumkin va qiziqarli tarzda ochadilar. Ular 
zararii hasharotlam i yo‘q qiluvchi qushlar do ‘stlarimiz ekanligini 
biladilar. Shuning uchun qushlami o ‘ldirish, inini buzish, qush 
bolalarini uyga olib kehsh mumkin emas. Bolalaming hissiyotlariga 
ulkan ta ’sir ko‘rsata oluvchi badiiy asar tabiatga nisbatan m ehr 
uyg‘otishga o ‘z hissasini qo‘shadi. Yuqorida keltirilgan fikrlarga 
ko‘ra, uslubiyatchi-o‘qituvchilar integratsiyali darslar tashkil qi­
ladi. U nda birdaniga ikki fan o ‘rganiladi. 0 ‘qish va tabiatshunoshk. 
Ba’zida ularga badiiy estetik turkum ga mansub fan, masalan, 
tasviriy san’at ham qo‘shim cha qihnadi.