Hayot faoliyati

Kuydirgi 
- 
isitma yoki o‘pka va ichaklarning shikastlanishi 
bilan kechadigan o‘tkir yuqumli tabiiy o‘choqli kasallik. 
Qo‘zg‘atuvchi: 
Bacillus antracis- 
tayoqcha shaklida bo‘lib, 
qobiq hosil qiladi, qobig‘lari tashqi muhitda juda chidamli - 
suvda 10-
yilgacha, tuprokda bir necha o‘n yillab saqlanadi. 
Havochang ko‘rinishda ham o‘z xususiyatlarini yo‘qotmaydi. 
164 
Tarqalishi: 
Kuydirgi bilan deyarli barcha hayvonlar, shu 
jumladan, uy hayvonlari (sigirlar, buqalar, ho‘kizlar, qo‘ylar, 
echkilar, otlar, eshaklar, tuyalar va x. k.) ham og‘rishi mumkin. 
Odam uchun kasallik manbayi bo‘lib kasallangan hayvonlar, 
avvalo uy hayvonlarining roli katta. 
Kasbga bog‘liq kasallik 
hisoblanadi (cho‘ponlar, qassoblar, chorvadorlarda ko‘p 
uchraydi). Bahor - 
yoz oylarida ko‘proq uchraydi. 
Yuqish yo‘llari: 
1. Bevosita yoki bilvosita 
– hayvonlarni parvarashlaganda, 
hayvon mahsulotlari, tuproq bilan ishlaganda, kasallangan 
hayvonlarni so‘yish va terisini oshlaganda. 
2. Qon orqali - 
sunalar, boshqa qon so‘ruvchi pashshalar 
chaqqanda. 
3. Alimentar - 
kasallangan hayvon go‘shtini chala pishirib 
iste’mol qilganda. 
4. Havo-chang spora tutuvchi chang bilan nafas olganda. 
4. 
Molxonani tozalaganligi. 

---

152 
5. 
Qon so‘ruvchi hasharotlar chaqqanligi. 
6. 
Kuydirgi kasalligi uchrab turgan hududdan keltirilgan 
go‘sht, teri va boshqa hayvon mahsulotlariga ishlov berilganda. 
Davolash: 
Antibiotiklardan penitsillin, levomitsetin, tetrasiklin, 
gentomitsin qo‘llaniladi. Antibiotiklar bilan bir vaqtda 
kuydirgiga qarshi oqsil (gamma-globulin) tayinlanadi. Bemorlarni 
parvarish qilayotganda tibbiyot xodimlari rezina qo‘lqop 
kiyishlari, niqob tutishlari, hamda ximoya ko‘zoynagi taqishlari 
shart. 
Oldini olish: 
Oldini olish chora - tadbirlarri veterinarlar va 
tibbiyot xodimlari hamkorligida olib boriladi. 
1. Hayvonlar va ular mahsulotlari bilan ishlaydigan kishilar 
(cho‘ponlar, qushxona, teri zavodi, mo‘yna fabrikalari ishchilari) 
maxsus vaqtsina bilan emlanadi. 
2. Bemor kasalxonada alohida xonaga yotqiziladi. Uning 
uyida yakuniy dezinfeksiya qilinadi. 
3. Bemor bilan yaqin yurgan kishilar 8 kun davomida 
nazorat ostida bo‘ladilar. 
4. Kuydirgidan halok bo‘lgan hayvon va odam jasadi kuydiriladi 
yoki maxsus tobutga solib 2metr chuqirlikda ko‘miladi. 
165