Hayot faoliyati

Profilaktikasi va kasallik o‘chog‘ida o‘tkaziladigan tadbirlar. 
1. O‘lat kasalligiga gumon qilinganida zudlik bilan tegishli 
muassasalarga xabar beriladi va karantin belgilanadi. 
162 
2. Bemorlar va ular bilan aloqada bo‘lgan kishilar alohida 
qilinadi. Barcha tadbirlar qat’iy ravishda o‘tkazilishi shart. 
3. O‘lat bilan kasallanganlar bu kasallikka gumon qilingan 
kishilardan alohida yotqiziladi. 
4. Bemorlarni parvarish qiladigan barcha tibbiyot xodimlari 
o‘latga qarshi himoya kiyimda ishlaydilar, ish tugagandan so‘ng 
to‘liq sanitar tozalovidan o‘tadilar. 
5. Xodimlar tibbiy nazoratdan o‘tib turadilar, bunda tana 
harorati sutkasiga ikki marta o‘lchanadi. 
6. Bemorlar joylashgan binolarda joriy va yakuniy tozalov 
ishlari o‘tkaziladi. 
O‘lat o‘chog‘ida aholi o‘rtasida tushuntirish ishlari olib 
boriladi. O‘chog‘li rayonlar aholisi o‘lat infeksiyasi aniqlanganidan 
xabardor bo‘lishlari, kemiruvchilar va kasal uy hayvonlari 
bilan bevosita aloqada bo‘lish xavfi mavjudligini bilishlari zarur. 
Budan tashqari, ular o‘lat tarqalishida burgalarning roli haqida 

---

150 
va shaxsiy himoyalanish bo‘yicha ma’lumotga ega bo‘lishlari 
shart. 
Tulyaremiya 
– o‘tkir yuqumli kasallik bo‘lib, umumiy zaharlanish, 
isitma, limfa tugunlari, teri, shilliq pardalar va o‘pka 
zararlanishi bilan xarakterlanadi. 
Qo‘zg‘atuvchisi: 
Fraciella tularensis bakteriyalari qo‘zg‘atadi. 
Havosiz muhitd
a yashayda, qobig‘ va po‘stloq hosil 
qilmaydi, harakatsiz. Tashqi muhitda chidamli: daryo suvida 
10°C haroratda 9 oygacha, tuproqda 3-4 oygacha, xashak, don 
mahsulotlarida 6 oygacha saqlanishi mumkin. Sut va qaymoqda 
past haroratlarda uzoq vaqtgacha o‘z xususiyatlarini yo‘qotmaydi. 
Yuqori harorat va dezinfeksiyalovchi eritmalarga sezgir (lizol, 
xloramin, xlorli ohak ta’sirida 3-5 daqiqada halok bo‘ladi). 
Tarqalishi: 
Kasallik manbayi bo‘lib ko‘pgina kemiruvchi 
hayvonlar dala va uy sichqonlari, qumsichqonlar, kalamushlar, 
suv kalamushlari, suvsarlar, quyonlar hisoblanadi.