Toshkent davlat yuridik instituti o. T. Xusanov

9. Ayblanuvchini himoya bilan ta'minlanish huquqi.
Bu prinsip 
Konstitutsiyaning 116-moddasida mustahkamlangan. Unga ko„ra, ayblanuvchi 
himoyalanish huquqi bilan ta'minlanadi. Tergov va sud ishini yuritishning har 
qanday boskichida malakali yuridik yordam olish huquki kafolatlanadi. 
Fuqarolarga, korxona, muassasa va tashkilotlarga yuridik yordam berish uchun 
advokatura faoliyat ko„rsatadi. Advokaturani tashkil etish va uning ish tartibi 
qonun bilan belgilanadi. 
Ayblanuvchining huquqini himoya qilishni kuchaytirish, uning uchun 
himoyachini sud jarayonida prokuror bilan teng huquq asosida qatnashishini 
ta'minlashga, sud-huquq islohotlari davomida alohida e'tibor berildi. 
Ikkinchi chaqiriq O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining birinchi 
sessiyasida so„zlagan ma'ruzasida mamlakat Prezidenti “Sud-huquq sohasida”gi 

---

513 
vazifalarni ko„rsatar ekan “Sud jarayonida ayblov va himoyaning tengligi 
ta'minlanmog„i va buning uchun advokatura idoralarining mavqyeini ko„tarish 
darkor”
1
– deb qayd qilgan edi. 
Shundan keyin mamlakat qonunchiligiga tegishli o„zgartirishlar kiritildi va 
himoyachi mavqyei kuchaytirildi, natijada fuqarolarning sudda himoya bilan 
ta'minlanish prinsipi kuchaydi. 
Yuqorida to„xtalib o„tilgan prinsiplar Konstitutsiyaviy prinsiplar bo„lib, 
sudlar faoliyatida qo„llaniladigan yana boshqa prinsiplar ham mavjud va ular 
qonunlarda o„z ifodasini topgan. Masalan, “Sudlar to„g„risida”gi qonunda, qonun 
va sud oldida tenglik, sudlovni faqat sud tomonidan amalga oshirilishi, 
“Konstitutsiyaviy 
sud 
to„g„risida”gi 
qonunda 
kollegiallik 
prinsiplari 
mustahkamlangan. 
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar. 
 
1.
Sud hokimiyati nima? 
2.
Sud hokimiyatining hokimiyat tizimidagi o„rni qanday? 
3.
Sud-huquq islohotlarining maqsadi nima? 
4.
Islohotlarda qanday vazifalar belgilangan? 
5.
Sudning vazifasi nima? 
6.
Sud tizimi qanday? 
7.
Sud hokimiyati tarmoqlarining tizimi qanday? 
8.
Konstitutsiyaviy sud qanday tashkil qilinadi? 
9.
Umumiy yurisdiksiya sudlari qanday tashkil qilinadi? 
10.
Xo„jalik sudlari qanday tashkil qilinadi? 
11.
Sud faoliyatida qanday prinsiplarga amal qilinadi? 
12.
Sud-huquq islohoti natijasida, sudlarning fuqarolar huquqini himoya 
qilish vazifasi qanday kuchaydi? 
13.
Prokuraturaning qanday vakolatlari sudga o„tkazilgan? 
1
Каримов И.А. Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаѐт – пировард мақсадимиз. Т.: Ўзбекистон, 2000, 30-
бет.

---

514