Toshkent davlat yuridik instituti o. T. Xusanov

2. Demokratizm prinsipi.
Demokratizm eng avvalo Konstitutsiyaviy sud, 
Oliy sud, Oliy Xo„jalik sudi sudyalarini ma'lum muddatga Senat tomonidan saylab 
qo„yilishida ko„rinadi. Sudlarni ish yuritishda, sud jarayonining ishtirokchilarini 
teng huquqliligi ham demokratizmni ifodasidir. Quyi sudlar sud'yalari Prezident 
tomonidan tayinlanar ekan, nomzodlarni tanlashdagi erkinlik, oshkoralik, tegishli 
talabga javob beruvchilarni sudyalik lavozimiga rezervga qo„yish, ularni tanlov 
asosida tanlab olib, Prezidentga tayinlash uchun tavsiya qilish, tanlov komissiyasi 
tarkibida turli davlat organlari, ilmiy tashkilotlar, oliy o„quv yurtlari vakillari 
bo„lishi demokratizmni namoyon bo„lishidir. 
3. Favqulodda sudlarni tuzishga yo„l qo„yilmasligi.
Bu masala 107-
moddada belgilangan. Sudlov ishlari faqat Konstitutsiyada belgilangan tizim 
doirasidagi sudlar tomonidan olib boriladi. Ular esa qonuniy shakllantirilgan va 
sudyalar tegishli vakolatlarga ega. Boshqa tarzda sudlarni tuzish qonunsiz 
hisoblanadi. 

---

510 
Bu qoida bekorga o„rnatilmagan. O„tmishda favqulodda tuzilgan 
organlardan xalqimiz jabr ko„rgan. Oktyabr revolyusiyasidagi so„ng Rossiya 
Federatsiyasida, keyinchalik SSSR tarkibida bo„lgan O„zbekistonda “Favqulodda 
komissiya”, “Uchlik” deb ataluvchi qatag„on davrining qurollari xalq boshiga ne 
kunlarni solmadi. Bunday favqulodda tuzilmalar ham tergov, ham jazolovchi organ 
bo„lib, xalq boshiga cheksiz kulfatlarni soldi. Shuning uchun favqulodda sudlar 
tuzish odil sudlov prinsipiga zid deb, bu qoida Konstitutsiyada belgilab qo„yildi. 
4. Sudyalar faqat shu faoliyat bilan shug„ullanuvchi professional 
xizmatchidir.
Ular sudyalik faoliyati davomida deputat bo„la olmaydi, shuningdek 
siyosiy partiyalar va harakatlar a'zosi bo„lishi ham mumkin emas, shuningdek haq 
to„lanadigan boshqa lavozimlarda ishlashi ham mumkin emas. Bu qoida ularni o„z 
faoliyatini adolat prinsiplarida, hyech kimning ta'siriga berilmay bajarishlari uchun 
o„rnatilgan. Sudyalarni deputat bo„la olmasligi saylov qonunlarida ham belgilab 
qo„yilgan. 
Sudyalar faqat ilmiy va pedagogik faoliyati bilan shug„ullanishi mumkin.