Ўзбекистон Республикаси Фуқаро муҳофазаси институти

Зилзиладан муҳофазалаш тадбирлари 
 
Азимов Х.Г. (Фуқаро мухофазаси институти) 
Кучли зилзила оқибатида турар жой бинолари, саноат объектлари, 
коммуникация тармоқлари жиддий шикастланиши мумкин. Иншоотларнинг 
шикастланиш даражаси зилзила кучига, эпицентргача бўлган масофага, зилзила 
ўчоғининг чуқурлигига, жойларнинг муҳандис-геологик шароитига, бино ва 
иншоотларнинг 
турига, 
йил 
фаслларига, 
метеорологик 
шароитга
ва бошқаларга боғлиқ. Қурбонлар сони эса одамларнинг зилзилага тайёргарлик 
даражасига, коммунал тармоқ (электр, газ, ядро реакторлари, оғир транспорт 
воситалари ва бошқ.)ларнинг автоматик тарзда тезда ўчирилишига боғлиқ. 
Сейсмик фаол ҳудудда яшаётган ҳар бир фуқаро зилзила хавфини эсдан 
чиқармаслиги лозим. Шунинг учун ҳар бир шахс ваҳимага тушмасдан зилзила 
хавфига кўникиши ва унга жиддий тайёргарлик кўриши лозим.
Зилзилагача кўриладиган чора-тадбирлар: 
Зилзила, унинг оқибатлари, етказилиши мумкин бўлган зарарни 
камайтириш йўллари тўғрисида маълумотга эга бўлиш, хавфли шароитда 
моҳирона ва қатъиятли ҳаракат қилишга маънан ва руҳан ўзини
тайёрлаш керак. 
Зилзилага қандай тайёрланиш керак? Аввалдан уйда, ишда, кинода, 
театрда, транспортда ва кўчада бўлган вақтингизда зилзила юз бергудек бўлса, 
ҳаракат қилиш режасини тузиб қўйиш керак. Хавфли ва хавфсиз жойларни 
аниқланг. Оила аъзоларингизга зилзила вақтида қандай ҳаракат қилишлари 
лозимлигини тушунтиринг ва уларни биринчи тиббий ёрдам кўрсатишга 
ўргатиш керак.
Ҳужжатлар, пуллар, чўнтак фонари ва батарейкаларни қулай жойда 
сақланг. Уйда бир неча кунга етарли ичимлик суви ва озиқ-овқат захираси 
бўлиши керак. 
Кроватларни дераза ва ташқи девордан нарироқда жойлаштиринг. Шкаф, 
окча ва жавонларни деворларга маҳкамланг, юқорида жойлашган токчалар
ва антресоллардаги оғир буюмларни пастга олинг. Хавфли моддалар (кимёвий, 
енгил алангаланувчи суюқликлар)ни ишончли, яхши беркитиладиган жойларда 
сақланг. 
Зарурият туғилганида ўчириш учун электр, газ ва сув таъминотини ўчириш 
жўмраклари қаерда жойлашганини барча билиши зарур.