Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 2)

Bek berganning tishiga boqma, Siylangan otning tishiga qaralmas
maqollarida 
xalqning ba’zi odatlari aks etgan. Kishilar ot yoki boshqa bir hayvonlarni sotib olishdan 
oldin, uni tishlarini ochib koʻrib necha yoshda ekanligi, tishlarning joylashuvi va holatiga 
qarab sogʻlomligi va qay tarzda parvarishlangani, hatto, tishlarining tekis, burchakli, 
qirrali boʻlishiga qarab ham hayvonlar haqida ma’lumotga ega boʻlganlar. Ot qimmatli 
va qadrli sovgʻa hisoblanadi. Ammo maqolda ot majoziy ma’noda boʻlib, sizga berilgan 
169
Sylvie Moy. 100 PROVERBES FRANÇAIS (les plus courants) et leur signification.- Sénas, Février 2012 

---

648 
xolisona, tekin, har qanday berilgan hadyani minnatdorchilik bildirib olish kerakligi, 
uning narxi-yu holatiga qiziqish ahmoqona ish ekanligini aytilgan. 
Buroq- islomiy afsonaga koʻra Muhammad paygʻambarni Arshi A'loga chiqishi 
uchun Xudo tomnidan yuborilgan qanotli ot. U xalq orasida koʻchma ma'noda uchqur ot 
timsoli boʻlib tilga olinadi: Otni mingil buroqdan, Buroq kelar yiroqdan. 
Oʻzbek xalqi kechagi kundan rozilik, ertangi kunga umid, bugungi kunga shukur 
tuygʻulari bilan yashaydi. Uning bu kabi olijanob qarash lari paremiologik fond 
namunalarida ham namoyon boʻladi. Har bir namunada esa ana shu xalqning tarixiy, 
e'tiqodiy, madaniy-ma'naviy durdonalari izi mujassam. Ot lekseması ishtirokidagi 
paremiyalarda ham xalqning ana shu ligvomadaniy jihatlari aks etgan boʻladi.
Fransuz tilida ham xussi shu kabi maqol boʻlib, unda ham ot timsol sifatida olingan. 
A cheval donné, on ne regarde pas les dents
(berilgan otning tishiga qarama) 
maqolining kelib chiqishi biznikidan farqliroqdir. Ma’lum bir davrlarda ot ishonchli 
transport va qimmatli boylik sanalgan. Otning qiymati juda yuqori boʻlib, uni sovgʻa 
sifatida qabul qilinishi sharaf va imtiyoz boʻlgan. Ammo berilgan otning tishlarini 
koʻzdan kechirishga ruxsat berishmagan. Maqol shundan shakllangan boʻlib, hozirda har 
qanday sovgʻa ma’nosida qoʻllaniladi. 
Shuni aytib oʻtish kerakki, koʻplab maqollarning har xil tillarda ham shaklan, 
ham ma’no jihatdan yoki umumiy bajarayotgan funksiyalaridan oʻxshashlik topsa 
boʻladi. Oʻzbek tilidagi ayrim maqollar fransuz maqollariga funksional jihatdan mos 
keladi. Masalan,