www.ziyouz.com
кутубхонаси
14
— Nega emish! Bu qandoq gap o'zi — ham Zaynalbeyni yomonotliq qilishadi, ham o'shaning
idorasida ishlashadi.
Metin shartta o'girilib chiqib ketdi. Ko'zyoshini ko'rsatgisi kelmadi, chamamda. Chunki oxirgi
jumlani gapirganida o'pkasi to'lib turgan edi.
O'sha kundan boshlab Metin tamoman o'zgarib qoldi. Ilgarigidan ham bebosh, qo'rs va badjahl
bolaga aylandi. Biror kun yo'qki o'qituvchilari undan shikoyat qilishmasin. O'taketgan to'polonchi,
yalqov bola, degan ta'nalar yog'ilib ketdi. O'qishi juda pasayib ketibdi. Dadam qattiq tashvishga
tushib qoldi. Metinga yaxshilikcha nasihat qilib ko'rdi, bir-ikki marta savalagan ham bo’ldi, baribir
foydasi tegmadi. Buning ustiga Metin maktabdan qochadigan odat ham chiqardi. Oyim uni ertalab
maktabga eltib qo'yadi. Metin bo'lsa u ketishi bilan juftakni rostlaydi. Dadam ming shirin muomala
qilgani bilan u churq etmay yer chizib turaveradi.
Bir kuni uni gapga solib, ko'nglidagilarni bilib olmoqchi bo’lgan edim:
— Bunaqa ishlarga sen aralashma, hali yoshlik qilasan, — deb jerkib berdi.
Metinni deb uyimizdan halovat yo'qoldi. Oyim tez-tez ko'zyoshi qilib oladigan, dadam esa
qovog'ini solib yuradigan bo’lib qoldi.
Bir kuni kechqurun Metin uyga kelmadi. Qosh qorayib, kech bo’ldi hamki, undan darak yo'q.
Hammamiz uni qidirishga tushdik. Surishtirmagan joyimiz qolmadi. Noiloj uyga qaytdik. Dadamning
o'rtoqlari ham xavotir olib, biznikiga kelishdi. Oyim «endi nima qilaman», deb yum-yum yigiaydi.
Erkaklar Metinni yana qayerdan surishtirish mumkinligini o'ylab o'tirishibdi. To'satdan qo'ng'iroq
chalindi. Hamma duv etib eshikka yugurdi. Eshikni ochsak, Metin ekan. Undan xavotirlanib, hama
yuragini hovuchlab o'tiribdi-ku, Metinning bo'lsa parvoyi palak. O'rtoqlari: «Kelganida hozir urishma,
qo'y», deyishgani uchun dadam noiloj indamadi. Hamma o'z ishi bilan ovora bo'lib o'tiraverdi.
Birpasdan keyin dadam Metinni yoniga chaqirib, unga nasihat qildi.
— Maktabdan qochadigan, darslarini qilmaydigan bolaning oxiri voy bo'ladi, o'giim, — dedi dadam
muloyimlik bilan. — Kimki mehnatsevar bo'lsa, o'sha odam ko'p pul topadi, keyin uning rohatini
ko'radi. Sen yosh paytingda ko'p ishlashing, ya'ni o'qishing kerak, toki katta bo'lganingda rohat-
farog'atda yashagin.
Dadamning gapi hamisha shu. O'rtoqlari ham uni quvvatlab gapirishdi.
— Mehnatning tagi rohat, jiyan. Ishlagan — tishlaydi.
— Ha, omadning kaliti ham mehnatda.
Qovog'ini uyub, yerga qarab turgan Metin birdan hushyor tortdi:
— Mehnat qilinsa, qancha pul ishlab topsa bo'ladi?
— Kim ko'p ter to'ksa, o'sha ko'p pul topadi.
— Xo'p, ko'p ter to'kkan kishi Zaynalbeychalik badavlat bo'la oladimi?
Hamma jim bo’ldi. Metin bu bilan nima demoqchi bo'lgani ravshan edi.
— Bizlar ham bir payt senga o'xshagan bola bo'lganmiz, — dedi dadam saldan keyin noqulay
jimlikni buzib. — Bizlar ham bolalik nimaligini tushunamiz. Ammo biz bolalik paytimizda...
Metin gapni cho'rt kesdi:
— Ter to'kib dars qilmagan odam ko'p pul topadi.
Dadam tutaqib ketib, o'shqirib berdi:
— Ha, endi dadang senga yolg'onchi bo'lib qoldimi?
Metin ho'ngrab yig'lab yubordi.
— Yo'q, unaqa demoqchi emasman, — dedi u piqillab. — Axir o'zingiz har kuni Zaynalbey
ishyoqmas, Zaynalbey ahmoq, Zaynalbey ovsar deysiz-ku. Bo’lmasa nega uning qo'sha-qo'sha
fabrikasi, shirkati, idora va magazinlari bor? Mashinasiyam ko'p, uylariyam ko'p. O'g'liyam o'ziga
o'xshagan, yomon o'qigan.
Yig'i zo'raygan sari Metin avjga chiqdi:
— Endi maktabga bormayman. Zaynalbeyga o'xshab boy bo'laman. Qo'l ostimda unikidan ham
ko'p odam bo'ladi. Hammasini ishlataman. Serg'ayrat, o'qimishli odamlarni men ham idoramga ishga
G’aroyib bolalar (roman). Aziz Nesin
Do'stlaringiz bilan baham: |