O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Umumiy ko’zdan kechirish. 
Bemorlarni oziqlanishini baholash; 
Teri rangi, butunligi, soch qoplamlarini tekshirish. Sklera rangini 
aniqlash. Sut bezi va moyaklar holatini tekshirish. - Qorin old devorini 
ko’zdan kechirish maqsadga muofiq bo’ladi. 
Umumiy ko’zdan kechirganda organizm ozish darajasiga e’tibor 
berish kerak, bu holat dekompensirlangan tsirrozda yoki jigar rakida 
kuzatiladi; Bunda tana massasining pasaygani astsit hisobiga 
kattalashgan qorin bilan birga kuzatiladi. Izolatsiyalangan astsit sababini 
tushunish uchun qorin devorining kengaygan venalari ahamiyatga ega 
(«Meduza boshi» 78 rasm-3), bu portal gipertenziya boshlanayotganini 
bildiruvchi sababdir. Turli etiologiyaga ega bo’lgan uzoq davom 
etayotgan jigar tsirrozida barmoq falangalarining o’zgarganini sezish 
mumkin, xuddi «baraban tayoqchalari»dek. 
Rivojlanib kechadigan jigarning ayrim kasalliklari (surunkali faol 
gepatit, jigar tsirrozi), umumiy nospetsifik sindromlar bilan kechadi-
noinfektsion harorat, (bu kasalliklardan farqli ravishda o’tkir xoletsistit, 
xolangit, jigar abtsesida, infektsion gepatitda, ko’pincha gektik, qaltirash 
va ter bilan kuzatiladi harorat bo’ladi), artrit, tomir o’zgarishlari Reyno 
sindromi bilan («o’lgan barmoqlar» sindromi), quruq sindrom 
hisoblanuvchi Shegren sindromi, so’lakning (kserostomiya), ko’z 

---

316 
yoshining kam bo’lishi (quruq keratokonyuktivit), tishlarning tarqalgan 
kariesi. Ba’zan jigar kasalligi sklerodermiya, sistemali qizil bo’richa, 
revmatoid artrit kabi kechadi, anamnezni o’rganish va tekshirish 
natijalari, shuningdek, biopsiya, jigarning birlamchi kasalliklarini 
jigardan tashqari kasalliklardan diagnozlashga yordam beradi. Jigar 
patalogiyasiga tipik bo’lgan belgilar maxsus termin "jigar belgilari“ 
ostida bo’lib, kichik hamda katta guruhlarga bo’linadi (78 suratga 
qarang).