O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Umumiy xarakterdagi shikoyatlar
Toliqish, ta’sirchanlik va bosh og’rig’ining paydo bo’lishi markaziy 
asab tizimi funksiyasi buzilishi (jigar ensefalopatiyasi) intoksikotsiya 
bilan bog’liq. Jigarning detoksikatsion funksiyalari buzilishi organizmni 
intoksikatsiyasiga olib keladi. Uyqu buzilishi (uyqu inversiyasi-tungi 
bedorlik va kunduzgi uyquchanlik) keyinchalik esa hushning yo’qolishi 
(jigar komasi) ham xarakterli. 

---

314 
Qon ketishi. 
Qusiq massasida qonning bo’lishi odatda qizilo’ngach 
kengaygan varikoz venalaridan qon ketishidan yoki jigar xastaliklari 
bilan tushuntiriladigan darvoza venasida qon dimlanishi bilan (portal 
gipertenziyadan) yoki eroziv gastrit borligidan darak beradi. Bunday 
holat najasda qizil qon paydo bo’lishiga (gemmoraidal qon ketish) va 
najasning qorayish (melena). Qon ketishga erroziv gastrit, alkogolli 
gastrit, Mellori-Veys sindromi sabab bo‘ladi. Milklardan tish yuvganda 
va burundan tez-tez qon ketishlar, oddiy tasirotlarda teri osti qon 
quyilishlari kuzatiladi. Ayollarda bachadondan qon ketish holatlari yoki 
hayz tsiklini uzayishi kabilarni misol qilib olish mumkin. 
Og’riq. 
O’ng qovurg’a yoyi ostida og’irlik, bosim, og’riq bo’lishi 
mumkin. Og’riq jigarni o’ragan qorin parda ta’sirlanishi bilan bog’liq 
bo’lishi mumkin, masalan perigepatit (jigar o’smasi va abtsessi) va 
perixoletsistitda. Ular odatda intensiv xarakterda bo’lib, yuqoriga qarab 
irradiatsiyalanadi 
(o’ng yelka sohasiga), o’ng qovurg’a osti 
palpatsiyalanganda kuchayadi. Jigar kattalashuvida glisson kapsulasi 
cho’zilishi og’riq simptomini hosil qiladi, bu ko’pincha yurak 
yetishmovchiligi natijasida jigarda qon dimlanishining paydo bo’lishida 
kuzatiladi. O’t (jigarli) kolikasida o’t pufagi va o’t yo’llari silliq 
muskullarining spastik qisqarishi olib keladi. Oxirgisi toshning o’t 
yo’llari bo’ylab siljiganda yuz beradi. Bu og’riqlar kutilmaganda yuzaga 
kelib, kuchli bo’ladi, ko’pincha yuqoriga irradiatsiyalanadi, bemorga 
yengillik bermaydigan ko’ngil aynishi, qusish bo‘ladi.