10-Mavzu: Amir Temur va temuriylar davri madaniyati Reja

“Zafarnoma” (
Fathnomai Temuriy, Tarixi Jahonkushoyi Temuriy) ― 
Amir Temur davlati tarixiga bag‘ishlab yozilgan asardir. SHarafuddin Ali 
4
Temur tuzuklari.- Toshkent: O‘zbekiston, 2013, 143 bet. 
5
O‘sha joy. 9-bet. 

---

4 
YAzdiy (1454) tomonidan Ibrohim Sulton farmoniga ko‘ra, 1419-1925 
yillarda SHerozda fors tilida yozilgan. “Zafarnoma” aslida “Fotihnoma”, yoki 
“Fotihnomai Temuriy” yoki “Tarixi Jahonkushoyi Temuriy” deb nomlangan 
bo‘lsa-da, Nizomiddin SHomiyning “Zafarnoma”siga mazmunan yaqinligi 
tufayli keyinchalik “Zafarnoma” nomi bilan shuhrat topgan. Asar ikki 
qismga: Amir Temurdan oldingi davr tarixidan umumiy tarzda so‘zlovchi 
“Muqaddima” va Amir Temur davri tarixini yorituvchi asosiy qism 
“Zafarnoma”ga bo‘linadi. 
“Zafarnoma”ning so‘z boshisida aytilishicha, Amir Temur haqidagi 
turkiy va forsiy tillarda bayon qilingan hikoyalarning hamma she’riy va 
nasriy nusxalari to‘plangach, ma’lumotlar bilan tanishish uchun uchta guruh 
tuzilgan. Turkiy va forsiy tillarning bilimdonlari ikki guruhni, voqealarni o‘z 
ko‘zi bilan ko‘rgan shohidlar esa bir guruhni tashkil qilgan. Guruh 
a’zolaridan bo‘lib o‘tgan voqealarning jonli guvohi sifatida foydalanilgan. 
Ibrohim Sultonning qat’iy buyrug‘iga binoan kitobni yozish vaqtida 
sanalar, joy nomlari, ular orasidaga masofa o‘lchovlari haqidagi barcha 
ma’lumotlar juda sinchiklab tekshirilgan. SHarafuddin Ali YAzdiydan esa 
asarni jonli til bilan, tushunarli qilib yozish talab etilgan va shuningdek, u 
hujjatlarga qat’iy rioya qilishi, Ibrohim Sultonning bevosita shaxsiy nazorati 
ostida tuzilgan dastlabki xomaki rejadan aslo chetga chiqmasligi hamda hech 
narsani bo‘yab ko‘rsatmasligi shart qilib qo‘yilgan. SHarafuddin Ali 
YAzdiyning asari bugungi kunda Amir Temur hayoti va faoliyati to‘g‘risida 
hikoya qiluvchi eng mukammal, qimmatbaho tarixiy manbalardan biri 
hisoblanadi.