Педагогика олий билимгоҳи «Дефектология» ихтисослиги талабалари учун уқув қўлланма

с, з, ц
товуш лари 
ўрнига 
т, д
товуш лари эшитилади. М асалан, 
соат
— тоат, 
зина
— 
дина, 
цирк
— тирк. Б у нуқсонни парасигматизм деб атаса ҳам
бўлади, чунки бунда бир товуш иккинчи товуш билан алм а- 
шинади.
4. Ш о в қ и « л и
с и г м а т и з м . Бунда тилнинг учи тиш- 
л арга тегиб турм асдан оғиз ичига тортилади, тилнинг орқа 
қисми эса кўтарилади, натиж ада портлаш ўрнига юмшоқ 
ш, ж
товуши эш итилади. М асалан: 
соат
— шоат, 
занжир
— ж анж ир.
5. 
ё н
с и г м а т и з м . Сирғалувчи ёки шовқинли товуш лар 
икки хил_ оҳангда л:аляф фуз-зтилади: -т-илнинг- у ч и -а л ьв е о л а л ар ^
га тақалиб туради, тилнинг қолган қисми эса қирра бўлиб оғиз 
бўш лиғида ётади ва бир томони билан орқа ж ағ тиш лари томон 
кўтарилади, ҳаво оқими тилнинг ёнидан ўтади, н ати ж ад а ёқим- 
сиз товуш пайдо бўлиб, ҳаво оқими ён томондан чиқади. Б у л
товуши талаф ф узига ўхшайди. Ен сигматизм бир томонли ёки 
икки томонли бўлиши мумкин.
6. Б у р у н
с и г м а т и з м и .
Нутқнинг бундай нуқсонида 
сирғалувчи ва шовқинли товуш лар талаф ф узи пайтида тилнинг 
орқа қисми юмшоқ танглай пастга. тушиши натиж асида ҳаво 
оқими бурун орқали чиқади ва 
х
товушига ўхш аш , беўхшов то- 
вуш пайдо бўлади.
Турли хил сигматизмларни бартараф қилиш
Сигматизмларни б артараф этиш учун камчилик х арактери га 
қараб, турли методларни қўллаш мумкин.
1. 
Т и ш
а р о
с и г м а т и з м и н и
бартараф этиш да ло- 
гопед бол ага юқори ва пастки тиш ларни бир-бирига яқинлаш - 
тириб, тилнинг учини пастки тиш лар орқасига қўйиб 
с
товуши- 
ни талаф ф уз этишни буюради ва 
с
товуши аниқ эш итилм аса 
унга ёрдам беради. Бунда логопед зонд ёки гугурт чўпи билан 
тилнинг учини пастки тиш лар орқасига босиб туриб,