Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

Кўкрак қафасининг ассиметрик зоналарини интенсив уқалаш 
услуби. 
Уқалаш мақсади:
1) респиратор тизимни нерв-тери-мушак ва асаб-қон-
томир 
реакцияларини 
кортико-висцерал 
муносибатларини 
нормага 
келтириш; 

---

388 
2) ѐналтирилган дифференциал ва актив рефлектор таъсир ѐрдамида, қон 
ва лимфа айланишини, тўқималар метаболизмини ва нафас аппаратини барча 
ишини тиклаш ва яхшилаш; 3) йирик ѐрдамчи нафас мушакларидаги трофик 
жараѐнларни стимуллаштириш; 4) касалликни объектив белгиларини 
камайтириш; 5) даволаш муддатини қисқартириб, беморларни жисмоний 
соғлиғини тўлиқроқ тиклаш ва ремиссия даврини узайтириш. 
Тери-мушакларни ўзгаришини биринчи вариантида интенсив уқалашни 
чалқанчасига ѐтган дастлабки холатда бошлаш керак, ўнг қовурға равоғи 
сохасида кешиқ мушакни, қовурға равоғини ва пастки 4-5 қовурғаларни 
ушлаб олиб, кейин кўкрак қафасини чап ѐқори қисмиги ўтилади VIII- 
қовруғагача. Сўнг бемор қоринига ѐтқизган холда бел сохасини ўнг 
томонини, ўнг куракни бурчагигача ва чап курак сохасини интенсив уқалаш 
килиш керак. Тери-мушакларни ўзгаришини икинчи вариантида қарама-
қарши томонлар интенсив уқалаш қилинади. Хар бир уқалаш муолажасини 
давомийлиги 30-40 мин., кўникма бўлса 25-30 мин. Шифохонада 
муолажаларни 3-5 кунли интерваллар билан, амбулатория шароитида эса – 
хафтада 1 марта. Ўткир жараѐнли беморларга уқалаш билан даволашни 13-14 
кунидан тавсия этилади, зўраишни тинш фазасидаги беморларга эса – 
даволашни 9 -10 кунидан сўнг. Агар беморда астматик статус бўлса интенсив 
уқалаш фақат бу холатни ѐқотгандан сўнг тавсия этилади. Шуни айтиш 
зарурки, бу уқалаш тури айниқса чўзилувчан секин кечувчи яллиғлашиш 
жараѐни бор, даволаши қийин кечадиган, бронхоспазли, торпид ва 
медикаментоз даволаш ўтказилган беморларда яхши эффект беради. 
Интенсив уқалашни қўллашда қарши кўрсатмалар: ўткир бронх-ўпк 
жараѐни, асматик статус, касалликни III-даражаси, II-III-даражали ўпка-юрак 
етишмовчилиги, IIБ III-даражали гипертоник касаллик, аѐлларда ѐши 55 
ѐшдан катта бўлса ва эркакларда 60 ѐшдан катта бўлса, шунингдак уқалашга 
бўлган умумий қаршиликлар. Интенсив уқалашни аппарат физиотерапия 
билан биргаликда қўллаш керак эмас, чунки бу беморни субъектив холатини 
ѐмонлаштиради. 

---

389