Xirurgik kasalliklar

Me’da va o’n ikki barmoqli ichak o’sma kasalliklari 
Me’da va o’n ikki barmoqli ichak o’sma kasalliklari kelib chikishiga ko’ra 
epitelial va noepitelial turlariga bo’linadi. Ularning har biri o’z navbatida xavfli 
va xavfsiz turlarga bo’linadi. Xavfli o’smalardan eng ko’p uchraydigani – me’da 
saratoni hisoblanadi (98%).
Me’da o’smalari.
Me’da saratoni – me’da shilliq qavati epiteliy 
hujayralaridan kelib chiqqan xavfli o’smadir. Bemorlarning ko’p kismi 50 

---

352 
yoshdan oshgan bemorlar guruhiga kiradi. Erkaklar ayollarga nisbatan ko’prok 
kasallanadi. Jarrohlik usulida davolash samaradorligi kasallikni kech aniqlanishi 
sababli pastligicha kolmokda. Kasallikni erta bosqichlarida radikal jarrohlik 
amaliyoti o’tkazish to’liq sog’ayishga olib kelishi mumkin. Jarrohlik usulida 
davolash natijalarini yaxshilash o’sma kasalliklarini erta aniqlash orqali amalga 
oshiriladi. 
Me’da saratoni erta turlarini 3 bosqichi tafovut qilinadi: saraton in situ, 
yuzaki saraton, invaziv saraton. Invaziv saraton shilliq osti qavatiga o’sib kiradi. 
Saraton in situ yoki intraepitelial saraton infiltrativ o’sish yo’qligi bilan 
tavsiflanadi. Saraton in situ asosan me’da surunkali yarasi, 
proliferatsiyalanuvchi adenomatoz polip sohasida, giperplastik gastrit fonida 
kelib chiqadi.
Yuzaki saraton invaziv hisoblanadi, ammo me’da shilliq kavati chegarasida 
tarqaladi va tunica muscularis mucosae sohasida shilliq osti qavatga 
tarqalmaydi. Saraton me’da yarasidan kelib chiqqanda makroskopik polipdan 
kelib chiqqan erta saraton polipdek oddiy surunkali yara ko’rinishida bo’ladi. 
Yuzaki saraton multitsentrik rivojlanadi. 
Saratonning erta invaziv turi – erta saraton rivojlanishining III bosqichi 
hisoblanadi. O’sma elementlarini me’da shilliq osti qavatiga o’sib kirishi, ammo 
mushak qavatiga tarqalmasligi bilan tavsiflanadi. Saratonning erta turi klinik 
belgilari ular qaysi kasallik fonida kelib chiqqanligiga bog’lik bo’ladi. 
Me’da saratonining erta turlarini aniqlashda gastroskopik tekshiruvning 
ahamiyati juda katta. Gastroskopiya bir nechta joydan gastrobiopsiya va 
bioptatlarni tsitologik va gistologik tekshiruvlari bilan birgalikda olib borilishi 
shart. Me’da saratonini kelib chiqishiga o’sma oldi kasalliklari sabab bo’ladi. 
Shifokor vazifasi – o’sma oldi holatlarini aniqlash va onkologik kasallik kelib 
chiqish ehtimoli yuqori bo’lgan xavfli guruhga kiruvchi bemorlarni aktiv 
kuzatish. Me’da saratoni bilan kasallangan bemorlar orasida surunkali gastrit 
fonida (50%) va surunkali yara (46%), kamdan-kam holatda me’da polipi fonida 
(4%) saraton kasalligi kelib chiqqanligini kuzatish mumkin. 

---

353